Khmer Literatures of Somdechsongharaj Choun Nat

… ហ៏! រួច​នៅ​ អ្នក​ណា​ទៀត​នៅ នៅ​បន្តិច​ទៀត​នៅ​នាង​មួយ​នៀក​កញ្ញា នៀក! ចប់​ហើយ កញ្ញា​នេះ​ ខ្លី​ៗ​ទេ។
… នេះ​កញ្ញា​អី​នៀក! នែក​ ​ដាក់ …​ទូល​ព្រះ​បង្គំ​នាង​ខ្ញុំ​ម្ចាស់ នាង​កញ្ញា​យល់​ខុស​ទេ គេ​មិន​ដែល​ប្រើ​ទេ … ឈ្មោះ អិន ហ៊ំ ជា​សិស្ស​ថ្នាក់​ទី​២ “ ក” នៃ​វិទ្យាល័យ​ព្រះ​ស៊ីសុវត្ថិ….។ ឥឡូវ​អាត្មា​ថា ខ្ញុំ​ម្ចាស់​
ទៅ​​ចុះ។ លុប​ទូល​ព្រះ​បង្គំ​នាង​ខ្ញុំ​ចេញ – ទូល​ព្រះ​បង្គំ​ជា​ខ្ញុំ នាង​ខ្ញុំ​ម្ចាស់ នែក! គេ​មិន​ដែល​និយាយ​ថា ទូល​ព្រះ បង្គំ ទេ នាង​ឯង​កុំ​និយាយ​នឹង​ព្រះ​អង្គ​ម្ចាស់ នឹង​ស្ដេច និង​អី​ថា ទូល​បង្គំ – គេ​ថា​ខ្ញុំ​ម្ចាស់ អាត្មា​ប្រាប់​ទៅ​ចុះ! … ខ្ញុំ ​ម្ចាស់​ឈ្មោះ អិន ហ៊ំ ជា​សិស្ស​ថ្នាក់​ទី​២ “ ក” វិទ្យាល័យ​ព្រះ​ស៊ីសុវត្ថិ ខ្ញុំ​ម្ចាស់​មាន​សេចក្ដី​ឆ្ងល់​អំពី​ពាក្យ​មួយ​ម៉ាត់​ដែល​ហៅ​ថា ពិសេស ឬ​ វិសេស… ដែល​ក្រសួង​ឃោសនា​ការ​ធ្លាប់​តែ​ផ្សាយ​តាម​វិទ្យុ​ជា​ញឹកញាប់ ពាក្យ​នេះ​តាម​សេចក្ដី​យល់​របស់​ខ្ញុំ​ម្ចាស់ គួរ​ទុក​ប្រើ​ចំពោះ​ពាក្យ​សម្ដី​របស់​វីរៈ​បុរស​អង្គ​ណា​មួយ​ដែល​ជា​កំពូល​ នៃ​រដ្ឋ… ឧទាហរណ៍​ដូច​ជា​ព្រះ​រាជ​ឱង្ការ នៃ​សម្ដេច​ព្រះ​ប្រមុខ​រដ្ឋ ទើប​សម មិន​ត្រូវ​យក​មក​ប្រើ​ជា​សាធារណៈ ច្របូក​ច្របល់​គ្នា​ឡើយ។ ដូច​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ ក្រសួង​ឃោសនាការ​តែង​តែ​ផ្សាយ​ជា​ព័ត៌មាន​ឮ​ដំណឹង អ្ហេ៎! ឬ​ដំណឹង​ពិសេស រោង​ភាពយន្ត​សូរិយា លេង​រឿង​ឥណ្ឌា រឿង​រស្មី​ចន្ទ្រា ទួល​តាពូង។ (សំឡេង​សើច) អើ! (មិន​មែន​នាង) នាង​សរសេរ​ខុស​ទេ នាង​កញ្ញា​សរសេរ​ខុស​ទេ គេ​មិន​ថា ទួល​តាពូង ទេ មិន​មែន​តា​ឈ្មោះ​ពូង គាត់​ធ្វើ​ទួល​ហ្នឹង​ឯណា មិន​មែន​ទួល​របស់​តា​ពូង​ទេ។ ទួល​ទំពូង ពី​ព្រោះ​ពី​ដើម​ វា​មាន​ដើម​ទំពូង​ដុះ​នៅ​ហ្នឹង - អាត្មា​នៅ​ជា​សាមណេរ លោក​គ្រូ​ប្រើ​ឲ្យ​ទៅ​រក​សំបក​ទំពូង​នៅ​ហ្នឹង - ចាំ​ច្បាស់​ណាស់ ឥឡូវ​ទៅ​ជា​តា​ពូង​ៗ​អស់។ ទូល​ទំពូង គឺ​ដើម​ទំពូង ​វា​ដុះ​នៅ​ហ្នឹង​ពី​ដើម ឯ​ឥឡូវ​ថា ទំពូង ទៅ​ចុះ! … ទួល​ទំពូង លេង​រឿង​ព្រះ​ជិនវង្ស ឬ​វិថីជិត​ឃ្លាំង​មាន​វត្ត សាលា​រៀន កាត់ដេរ​។ល។ ជា​ដើម តើ​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ក្រសួង​ឃោសនាការ​ចេះ​តែ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ឬ​ដំណឹង​ពិសេស? បើ​និយាយ​ពី​រឿង​កុនល្ខោន​ឯណោះ​ទៅ​វិញ? ខ្ញុំ​ម្ចាស់​ឮ​ភ្លាម​ៗ​ស្មាន​តែ​ព្រះ​រាជ​ឱង្ការ​នៃ​សម្ដេច​សហជីវិន…. អាត្មា​ (មិន​ទាន់​មើល) មិន​មើល​ពាក្យ​នាង​កញ្ញា​ឯង​អស់​ទេ តែ​ខំ​ខ្លាច​គេ ពាក្យ​អី​ខ្ជាំង​ៗ អាត្មា​រំលង​ចោល​ពាក្យ​នេះ មាន​ខ្លះ​បែប​បញ្ជោក​គម្រោគ​ខ្លាំង​ណាស់ រួច​ទៅ​បន្ទោស​លើ​ឃោសនា​ការ​ជាតិ​ផង នែ៎កៗ! លោក​ឃោសនា​ការ​ជាតិ នែក! នាង​ហ្នឹង​បន្ទោស​ហើយ នែក! មើល​ថា​នេះ​ទៀត … ហេតុ​នេះ​សូម​សម្ដេច​ជា​ម្ចាស់​ទ្រង់​មេត្ដា​យក​ពាក្យ​មួយ​ម៉ាត់​នេះ​ទៅ​ ដាក់​ក្នុង​របៀប​វារៈ​ប្រជុំ​អក្សរ​សាស្ត្រ​ពិភាក្សា​សម្រេច​ឲ្យ​ខ្ញុំ​ ម្ចាស់​ផងពិសេស ហើយ វិសេស ហ្នឹង​! កុំ​ឆ្ងល់​នាង អិន ហ៊ំ កុំ​ឆ្ងល់ នាង​កំពុង​រៀង​ផង។ អាត្មា​សូម​ពន្យល់​ ពាក្យ​ហ្នឹង​តែ​មួយ​ទេ តែ​មួយ​ទេ! អាត្មា​នឹង​ពន្យល់។ ពិសេស និង វិសេស ហ្នឹង បើ​ប្រែ​ទៅ​ថា មាន​ច្រើន​បែប​ច្រើន​យ៉ាង​ណាស់ មក​អំពី​រូប​ស័ព្ទ​ដើម មក​អំពី វិ ហើយ​នឹង សេសៈវិ ហ្នឹង គឺ​ជា​បព្វបទ បាលី​គេ​ហៅ​បព្វបទ ប្រែ​ថា​ បទ​មក​ដាក់​ខាង​ដើម ជា​តួ​ឧបសគ្គ​ដែល​ ដែល​បារាំង​ហៅ​ថា préfixe អាត្មា​មិន​សូវ​ចេះ​បារាំង បើ​មួយ​ម៉ាត់​ៗ préfixe គេ​ដាក់​មក វិ ហើយ​នឹង សេសៈ។ វិ ហ្នឹង ប្រែ​ថា ផ្សេង​ៗ ប្រែ​ថា​ ជាក់​ស្ដែង ប្រែ​ថា ណាស់​ណា​អី​ក៏​បាន​ដែរ។ វិ ហ្នឹង មាន​សេចក្ដី​ច្រើន​ណាស់ រួច​កាល​ណា​ វិ ហ្នឹង វា​នៅ​​នឹង​ សេសៈ, សេសៈ ប្រែ​ថា សល់ ថា​សំណល់ អីចេះ​ទៅ​វិញ​តើ! ប៉ុន្តែ​ដល់ វិ វា​មក​នៅ​ពី​លើ​ជាមួយ សេសៈ ទៅ​ជា​ប្រែ​ថា ថ្លៃ​ថ្លា, ថា​ខ្ពង់​ខ្ពស់, ថា​ប្លែក ​អីចេះ​ទៅ​វិញ សេសៈ​ ហ្នឹង វិសេសៈ ហ្នឹង​ ក៏​ខ្មែរ​យក​មក​ប្រើ​ដើម្បី​ឲ្យ​បាន​ទៅ​ជា​ពិន័យ គេ​យក ជា ទៅ​ជា ពិសេសៈ ​គេ​ហៅ​ថា ពិសេស [ពិ-សែស] មួយ​នៅ​ជា​វិសេស ពាក្យ​ថា វិសេស គេ​និយាយ​ពី​របស់​ទ្រព្យ​អី ឬ​ស្រុក​ទេស ឬ​អ្វី​ដែល​វា​ថ្លៃ​ថ្លា វា​ខ្ពង់​ខ្ពស់ (វា) មាន​តែ​មួយ ឬ​ក៏​វា​សុទ្ធ​តែ​ល្អ​ ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា វិសេស ពុំ​នោះ​សោត​គម្ពីរ​ដីការ សៀវភៅ​ច្បាប់​ណា​ដែល​វា​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ បើ​ខាង​ពុទ្ធ​សាសនា គឺ​ក្រៅ​ពី​ព្រះ​ត្រ័យ​បិដក ក្រៅ​ពី​អដ្ឋកថា ពី commentaire របស់​ព្រះ​ត្រ័យ​បិដក គម្ពីរ​នោះ​ឯង​​គេ​ហៅ​​ បក្ករណៈវិសេស គេ​ហៅ បក្ករណៈ​វិសេសៈ បើ​និយាយ​តែ​ពាក្យ​ខ្មែរ​ប៉ុណ្ណោះ គេ​ថា បក្ករណ៍ [បៈ-ក] កក្ករណៈ​នោះ គឺ​បក្ករណ៍​វិសេស​ ជា​គម្ពីរ​ដែល​តែង​ឡើង​ក្រោយ ដោយ​វោហារ​របស់​អ្នក​តែង​មិន​អាង​​ដល់​គម្ពីរ​ដីកា​អី​ គ្រប់​គ្រាន់​ទេ គេ​យក​វោហារ យក​មតិ​យោបល់​ ដែល​ហៅ​អត្តនោម័ត​នោះ គឺ​យោបល់​របស់​ខ្លួន​គេ​យក​មក​តែង​ ​អា​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា​គម្ពី វិសេស ដែរ។ ប៉ុន្តែ​​ខ្មែរ​យក​មក​ប្រើ គួរ​ឲ្យ​ឆ្ងល់​ដែរ ពាក្យ​​តែ​ដដែល គ្រាន់​​​​តែ​យក ធ្វើ​ជា ទៅ​ជា​ ពិសេស បាន​សេចក្ដី​ខុស​គ្នា​នឹង​ពាក្យ​ថា វិសេស ។ ពាក្យ​នេះ​គេ​ប្រើ​ស្ទើរ​តែ​ច្រើន​ណាស់ ដូច​ជា​គេ​ឆ្លើយ​ព្រះ​កុរណា​ជា​ម្ចាស់​ជីវិត​ថា ព្រះ​កូណា​ថ្លៃ​វិសេស, ព្រះកូណា​​ថ្លៃ​វិសេស​ ហ្នឹង​ឆ្លើយ​ថា​ហៅ​ថា​ឈ្មោះ​អី ថា​នែក! ដួង ដួង​អ្ហែង​មក​ណេះ! ព្រះ​កូណា​ថ្លៃ​វិសេស! ព្រះ​កូណា​វិសេស ​អីចេះ​ក៏​បាន។ ហ្នឹង​គឺ​​ថា​លើក​ហ្លួង លើក​ព្រះ​អង្គ​​ហ្នឹង​ថា ជា​ព្រះ​ករុណា ហ្នឹង​ហៅ​ព្រះ​កុរណា​ហ្នឹង​ថា ព្រះ​អង្គ​មាន​សេចក្ដី​អាណិត​គេ ​ដល់​វា​អស់​​ពី​ករុណា​ទៅ​ជា​ព្រះ​កូណា ទៅ។ ​ថ្លៃ​វិសេស បាន​សេចក្ដី​ថា ព្រះ​អង្គ​ហ្នឹង​មាន​តម្លៃ​ខ្ពង់​ខ្ពស់ ​ក្រៃលែង​ជាង​អ្នក​ដទៃ គេ​ហៅ​ថា ព្រះ​កូណា​ថ្លៃ​វិសេស ជា​ពាក្យ​សន្មត​រាជ​សព្ទ ចុះ​បើ​មក​ជា ពិសេស វិញ ប្រែ​ថា​ប្លែក​ដែរ គេ​បំប្លែង​មក ដើម្បី​ឲ្យ​ ឲ្យ​មាន​សេចក្ដី​ថា ជា​បច្ចេក​ទេស ថា​ជា​ដោយ​ឡែក ថា​ជា​អី​ចេះ​ទៅ​វិញ។ រួច​អាត្មា​សូម​ទាញ​​ឧទាហរណ៍​ដែល​ប្រើ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ ឧបមា​ថា​ឯក​ឧត្ដម​ហ្នឹង លោក​មាន​រថយន្ត​លោក​បី​ បី បី​គ្រឿង រថយន្ត​មួយ​នោះ ​ស៊ីតូអែន នោះ​ទិញ​មក​ដើម្បី​ឲ្យ​កូន​ចៅ​ប្រើ​ទៅ​ផ្សារ​ទៅ​ផ្សោរ ឆក់កណ្ដៀត​នាយ​អាយ​​តាម​អ្នក​ណា​ប្រើ​​ខ្លះ​អីចឹង​ទៅ ​អាហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា រថយន្ត​សាមញ្ញ មាន​រថយន្ត​មួយ​នោះ លោក​ប្រើ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​លោក គឺ​ថា​លោក​ទៅ​ណា​លោក​ប្រើ​តាម​ធម្មតា ទៅ​ធ្វើ​ការ ទៅ​ការិយាល័យ ទៅ​ប៊ុយរ៉ូ លោក លក​​​ជិះ​អា​ហ្នឹង​ទៅ​ អា​នេះ​ជា​រថយន្ត​ផ្ទាល់​ខ្លួន​លោក! ន៏! មាន​រថយន្ត​មួយ​នោះ ថ្លៃ​ថ្លា​បន្តិច​មិន​សូវ​ប្រើ​ទេ គឺ​លោក​សម្រាប់​ប្រើ​ចេញ​មុខ​ចេញ​មាត់ គឺ​ថា​ទៅ​កាន់​ទី​ប្រជុំ​ធំ ឬ​ទៅ​គាល់​ព្រះ​កូណា ទៅ​ព្រះ​រាជ​វាំង​អី លោក​ប្រើ​រថ​​ហ្នឹង​គេ​ហៅ រថយន្ត​ពិ​សេស spécial អ្ហ៊ែៈ! ឯក​ឧត្ដម អើ! ត្រូវ​បារាំង​គេ​ថា spécial, spéciaux ហ្នឹង​ហើយ អា​ហ្នឹង​​គេ​ហៅ​ថា ពិសេស។ សេចក្ដី​ណា​មួយ​ដែល​វិទ្យុ​ក្ដី ផ្សាយ​ដំណឹង ជា​ដំណឹង​ដោយ​ឡែក បើ​និយាយ​ទៅ​ ប្រែ​ថា​ ដោយ​ឡែក ហើយ​សេចក្ដី​ហ្នឹង​មិន​មែន​ជា​សាធារណៈ​ទេ គឺ​វា​មាន​ដោយ​ឡែក វា​ប្លែក​មក​ គេ​ថា ដំណឹង​ពិសេស រួច​នាង​ឯង​ម៉េច​ទៅ​ខឹង ទៅ​ខឹង​នឹង​​ពិសេស​ហ្នឹង ពិសេស​ហ្នឹង​មិន​​មែន​សម្រាប់​តែ​ព្រះ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ទេ ប្រើ​បាន​ជា​សាធារណៈ​ទៅ​ទាំង​អស់ យើង​ក៏​ប្រើ​បាន របស់​អី​ទៅ​វា​ប្លែក ដែល​គេ​មិន​សូវ​យក​មក​និយាយ​ ​មក​ថា អា​ហ្នឹង​វា​ពិសេស​ អី​ចេះ​ណា។ ដូច​ល្មម​ស្ដាប់​បាន​ហើយ មើល​អាត្មា ថា​​ម៉េច… (មាន​កត់​ទុក​) នែក​! អា​ពិសេស​មួយ​ទៀត​អី​ចេះ អា​ហ្នឹង​គេ​ប្រើ​ពិសេស​ដែរ គឺ​ មនុស្ស បើ​តាម​បាលី​នោះ​គេ​ថា នែក! សារាណា សារណំ មញ្ញត្តិ មញ្ញត្តិ ជានាតី តិមនុស្សា…។
អានត្រឡប់ទៅទំព័រ ទី១  ទី២  ទី៣


Khmer Literatures of Somdechsongharaj Choun Nat

ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ ខ្ញុំ​ទៅ​ចាក់​ថ្នាំ អស់​៥០០​រៀល​ហើយ មិន​ទាន់​ជា​សោះ! ចម្លើយ​នេះ​ច្បាស់​ណាស់ គឺ​ពូ​នោះ​ មិន​មែន​ឲ្យ​ពេទ្យ​មើល មិន​មែន​ឲ្យ​ពេទ្យ​ចាក់ មិន​មែន​យក​ថ្នាំ​មក​ចាក់​ ខ្លួន​គាត់​ទេ មិន​មែន​ចាក់​ខ្លួន​គាត់​​ទេ អ្នក​ដែល​ឆ្លើយ​របៀប​នេះ សឹង​តែ​គ្រប់​គ្នា…។
សឹង​តែ ហ្នឹង​ក៏​ប្រើ​ណាស់​ឥឡូវ។ សឹង​តែ គេ​ប្រើ​ដោយ​ឡែក​ទេ គេ​មិន​មែន​យក​មក​ប្រើ​អីចឹង​ទេ សូម​លោក​ផាន់​ជ្រាប អា​ហ្នឹង​គេ​ថា ស្ទើរ​តែ។ ស្ទើរ, ស្ទើរ​តែ។ ឥឡូវ​នេះ ស្អី​ក៏​សឹង ស្អី​ក៏​សឹង​ទាំង​អស់។ សឹង ហ្នឹង ពាក្យ​ហ្នឹង​ស្រុក​អាត្មា ស្រុក​ស្រែ គេ​មិន​និយាយ​ថា​សឹង​ហ្នឹង​ផង គេ​និយាយ​ថា ស៊ឹង​ៗ ហ៊ឺ! ពិបាក​ស៊ឹង​ងាប់​ហើយ​វ៉ី! គឺ​ស្ទើរ​ ពាក្យ​ហ្នឹង​គេ​ថា ស្ទើរ, រក​កល ឯ​សឹង​នោះ គេ​និយាយ​អ៊ីចេះ គេ​ថា យើង​សព្វ​ថ្ងៃ​កុំ​ទៅ​ប្រចាំ​គ្នា ថា​អ្នក​ណា​នឿយ​តិច អ្នក​ណា​នឿយ​ច្រើន​អី! មក​ធ្វើ​ការ​រួម​គ្នា​ហ្នឹង វា​ពិបាក​សឹង​តែ​ទាំង​អស់​គ្នា គឺ​ថា​សុទ្ធ​តែ អា​ហ្នឹង​បាន​និយាយ​ថា សឹង សុទ្ធ​សឹង​តែ។ គេ​សួរ​ថា ចុះ​អីវ៉ាន់​អី​មាន​នៅ​ក្នុង​បន្ទប់​ហ្នឹង​ខ្លះ​ ថា​ មាន​សុទ្ធ​សឹង​តែ​ការុង​ដាក់​អង្ករ​ៗ ការុង​ ហ្នឹង​ត្រូវ​និយាយ សឹង ពាក្យ​នេះ​គេ​និយាយ​រាយ​រង​តាម​ធម្មតា​ទេ បើ​និយាយ​ក្នុង​សំបុត្រ​ស្នាម យក​មក​ប្រើ​វា​ច្រឡំ​ ប្រើ​តែ ស្ទើរ​តែ ទើប​បាន​វា​ច្បាស់ ពិបាក​ស្ទើរ​ស្លាប់។ ស្ទើរ គឺ​ថា វា​មិន​ពេញ​ជា​គ្រប់​គ្រាន់​ទេ គឺ​វា​ស្ទាក់​ស្ទើរ​ទេ ហ្នឹង​ក៏​ស្រេច​នឹង​ប្រើ​ទៅ​ចុះ! អត់​អី​ទេ! ពាក្យ​អស់​នេះ​ក៏​មិន​ត្រូវ​គួរ​នឹង​សួរ​ទេ ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ​ចាក់​អី​នេះ នឹង​អ្នក​និយាយ​ទេ បើ​អ៊ីចឹង​សុំ​អត្មា​ពន្យល់​មួយ​ឲ្យ​ជា​ហេតុ​ថា ទៅ​ណា​ហ្នឹង? ទេ​ទៅ​បាយ​សិន។ បាយ​ឯណា​ថ្ងៃ​ណេះ? ទៅ​ផ្សារ។ រួច​ទៅ​បាយ​យ៉ាង​ម៉េច? រួច​សួរ​គ្នា​ថា បាន​ហើយ​ឬ​នៅ? អា​ហ្នឹង​ជា​ពាក្យ​គេ​កាត់ គឺ​ថា​ទទួល​ទាន ឬ​បរិភោគ ឬ​ពិសា​បាយ​ហើយ​ឬ​នៅ? ប៉ុន្តែ​ដល់​គេ​និយាយ​ខ្លី​ទៅ គេ​ថា​ បាយ​ហើយ​ឬ​នៅ? រួច​វា​មិន​មែន​មាន​តែ​បាយ​អី ​សម្ល ម្ហូប នំ​ចំណី​អី​ក៏​វា​គ្រប់​ហ្នឹង រួច​និយាយ​ថា បាយ​មួយ​មុខ ដ្បិត​វា​ជា​មេ​របស់​ភោជន អា​ហ្នឹង​ស្រេច​គេ​ប្រើ​ទេ ទម្លាប់​ស្ដាប់​គ្នា​បាន​ទៅ​ ណា​ឯកឧត្ដម! បើ​បារាំង​ច្រើន​ណាស់​ដែរ​អា​ហ្នឹង!។ ឯកឧត្ដម​មាន​ប្រសាសន៍​បន្តិច​មើល បារាំង​ថា​ម៉េច​​អា​ហ្នឹង? (សំឡេង​តប៖ បាយ) ទេ! កុំ​និយាយ​បាយ​ទៅ​ចុះ ស្អី​ក៏​ដោយ​ដែល​គេ​កាត់​អ៊ីចឹង។ គេ​មិន​និយាយ​ឲ្យ​គ្រប់។ អស់​លោក​អ្នក​បារាំង​ ទេ ឲ្យ​ឃើញ​ថា​បារាំង​ក៏​គេ​មាន​ដែរ ជាតិ​ណា​ក៏​មាន​ភាសា​អ៊ីចឹង (សំឡេង​តប៖ au lit អូលី ទទួល​ទាន​ដំណេក au lit) ហ៎ា! au lit គេ​ថា ឯ​គ្រែ (គ្រែ) ហ្ន៎ក! ឯ​គ្រែ! ឃើញ​ទេ គេ​មិន​ថា​ដេក​ទេ មិន​ទទួល​ទាន​ដំណេក​ទេ គេ​ថា ឯ​គ្រែ បើ​ពុំ​នោះ​សោត​គេ​និយាយ​ថា ទៅ​រក​គ្រែ​ ហ្នឹង​គឺ​ថា​ដេក​ហើយ ទៅ​ដេក​ហើយ ស្រេច​នឹង​គេ​សន្មត​ប្រើ​ទេ​លោក! កុំ​លោក​ឆ្ងល់​ឡើយ ប៉ុន្តែ​អាត្មា​មិន​ដែល​និយាយ​អីនឹង​គេ​ទេ អាត្មា​បង្រៀន​កូន​ចៅ​ថា កុំ​ឲ្យ​និយាយ​អ៊ីចឹង កុំ​ឲ្យ​ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ​អ៊ីចឹង។ វា​ទៅ​ជា​ខ្លួន​យក​ស្អី​ទៅ​ចាក់​ឲ្យ​ពេទ្យ​ទៅ​វិញ។ ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ។ ចាក់​ពេទ្យ ចាក់​ថ្នាំ អា​ហ្នឹង​មិន​បាច់​សួរ​ទេ ទុក​ជា​ចប់​ប៉ុណ្ណឹង​ទៅ​ចុះ! សុំ​ឲ្យ​លោក អ៊ុង ផាន់ យល់​យ៉ាង​ខ្លី​ប៉ុណ្ណឹង​ទៅ​ចុះ! អាត្មា​ដោះ​ស្រាយ​ហ្នឹង​ល្មម​ជា​យល់​ហើយ ពី​ព្រោះ​វា​មិន​មែន​ជា​ការ​ក្រ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថា ដែល​សួរ​ហ្នឹង មិន​បន្ទោស​ទេ។
ឥឡូវ​អាត្មា​សុំ​មើល​សំបុត្រ នែក! អ្នក​ឧបាសិកា​មួយ​នៀក! គួរ​ដោះស្រាយ​ឲ្យ​គាត់​ទៅ ព្រោះ​គាត់​​បែប​ដូច​ជា​​ចង់​ដឹង​ណាស់។ ឧបាសិកា​នេះ គាត់​សរសេរ​ដៃ​គាត់ នៀក! អក្សរ​ក្រមុច​ៗ ដូច​កន្ទុយ​កូន​ឆ្មា​អីចឹង ប៉ុន្តែ​គួរ​ស្ងើច​គាត់​ណាស់ សរសេរ​ត្រឹម​ត្រូវ​ផង នៅ​ត្បូង​ឃ្មុំ នៅ​ខាង​ស្រុក​ត្បូង​ឃ្មុំ នៅ​ផ្សារ​សួង។ ចាំ​អាត្មា​មើល​ទៅ​ម្ចាស់​ថា អឺ! គាត់​ដាក់​ថា ទួល​ព្រះ​បង្គំ​ជា​ខ្ញុំ​នាម នែក​ៗ! អាត្មា​មិន​ដែល​និយាយ​ទេ ពី​ព្រោះ​អា​នេះ វា​ប៉ះ​មក​លើ​ពាក្យ​អស់​អីចឹង ប៉ុន្តែ​សូម​ជម្រាប​អ្នក អ្នក​អី​គេ​ទេ ភ្លេច​ឈ្មោះ​ទៅ អ្នក​ឧបាសិកា យូលី។ គេ​មិន​ដែល​និយាយ​ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ» ទេ អ្នក​និយាយ​នឹង​ហ្លួង និយាយ​នឹង​ស្ដេច​អី​ក៏​ដោយ​ គេ​ថា «ខ្ញុំ​ម្ចាស់» បើ​ស្រី​គេ​ថា «ខ្ញុំ​ម្ចាស់» ប៉ុន្តែ​គាត់​មិន​សូវ​យល់​រាជ​សព្ទ មិន​បន្ទោស​ទេ សុំ​ឲ្យ​ចាំ​ទៅ! ទាំង​អស់​លោក​អ្នក​ស្ដាប់។ ស្រី​គេ​មិន​ដែល​និយាយ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ» ទេ។ ប្រុស​ទើប​បាន​គេ​និយាយ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ», «ទូល​បង្គំ» បើ​ស្រី​គេ​ថា «ខ្ញុំ​ម្ចាស់»។ រួច​ខ្លះ​ទៅ​ដាក់ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ​ជា​ខ្ញុំ​ម្ចាស់» ទៅ​ទៀត វា​ជ្រៅ​ណាស់ ឧបាសិកា យូលី អាយុ​៥២​ឆ្នាំ ជាតិ​ខ្មែរ អឺ! នៅ​ខាង​លិច​ផ្សារ​សួង ស្រុក​ត្បូង​ឃ្មុំ ខេត្ត​កំពង់ចាម ខ្ញុំ​ម្ចាស់ អាត្មា​ថា​តាម​ចុះ! សូម​បង្អោន​កាយ​វាចា​ចិត្ត អឺ! អ្ហេ៎! មើល​មិន​ឃើញ អក្សរ​គាត់​ល្អិត​ៗ​… ទេ​គាត់​សួរ​ខ្លី​ទេ បាន​ជា​យក​មក​ដោះ​ស្រាយ​ឲ្យ​គាត់។ បង្អោន​កាយ​វាចា​ចិត្ត​គោរព​ដ៏​ជ្រាល​ជ្រៅ​ចំពោះ​សម្ដេច​ជា​ទី​គោរព និង​សូម​ក្រាប​ទូល​អំពី​ភាសា​ខ្មែរ​យើង​ទាំង​អស់ ពុំ​ដឹង​ជា​ធំ ឬ ម៉េច​ចេះ? អឺ! វា ​ត្រង់​សេចក្ដី ដែល​កូន​ក្មួយ​ហៅ​ឪពុក​ធំ និង​ម្ដាយ​ធំ ថា​ធំ​ៗ​ទាំង​អស់ ពុំ​ដឹង​ជា​ធំ​ស្រី ឬ​ធំ​ប្រុស​ខាង​ម្ដាយ ឬ​ខាង​ឪពុក​ទេ។ ចំណែក​ខាង​អ្នក​នៅ​ស្រុក​ស្រែ​ចម្ការ ច្រើន​តែ​ប្រើ​ពាក្យ ធំ ពុំ​សូវ​មាន​ពាក្យ​ថា អ៊ំ ទេ គាត់​ដាក់​ថា អុំ ដូច​អ្នក​នៅ​ ទីក្រុង​ទេ។ ខ្ញុំ​ម្ចាស់​ឆ្ងល់​ណាស់​ត្រង់​ពាក្យ អុំ នេះ ហេតុ​ដូច​ម្ដេច​បាន​ជា​ចាស់​ទុំ ពុំ​យក​មក​ប្រើ​ឲ្យ​បាន​ច្រើន ដូច​ពាក្យ ធំ (នេះ​ឯង)​ នេះផង ត្រង់​ពាក្យ​នេះ មួយ​ណា​ប្រសើរ​ជាង​ណា? ហេតុ​ដូច​ម្ដេច​បាន​ជា មា ហៅ​ថា ពូ ទៅ​វិញ? ឪពុក​មា និង​មីង ហៅ​ថា​មីង​ៗៗ រួច​ពុំ​ដឹង​ជា​ប្អូន​ឪពុក ឬ​ប្អូន​ខាង​ម្ដាយ​ទេ? ចំណែក​ខាង​បង​ ថ្លៃ​ប្រុស និង​បង​ថ្លៃ​ស្រី​ត្រូវ​ហៅ​ថា អ្នក ដូច​គ្នា ពុំ​ដឹង​ជា បង​ថ្លៃ​ហ្នឹង​ខាង​ណា​ទេ? ខាង​ប្ដី​ឬ​ខាង​ប្រពន្ធ វា​ពុំ​ដឹង។ ម្យ៉ាង​ទៀត​អស់​លោក​ខាង​ប្រុស​ៗ​ហៅ​ប្រពន្ធ ថា​ អូន ប្រពន្ធ? (សំឡេង​សើច) គាត់​ឆ្ងល់​អីចឹង ថា អូន រួច​(ប្រពន្ធ​ហៅ) ប្រពន្ធ​វិញ​ហៅ​​ប្ដី​វិញ​ថា បង នេះ​ជា​ពាក្យ​ល្អ​ហើយ តែ​ដូច​ជា​ច្រឡំ​ថា​បង​ប្អូន​បង្កើត (សើច…) ច្រឡំ ​ថា​បង​ប្អូន ដែល​កើត​ចេញ​ពី​ពោះ​ម្ដាយ​តែ​មួយ។ ខ្ញុំ​ម្ចាស់​សរសេរ​សំបុត្រ​នេះ​ទាំង​សេចក្ដី​ល្ងង់​ខ្លៅ ពុំ​យល់​ពាក្យ​រាក់​ជ្រៅ​សោះ សេចក្ដី​ដូច​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ថ្វាយ​ខាង​លើ​នេះ សូម​សម្ដេច​ជា​ម្ចាស់​ទ្រង់​វែក​ញែក ពន្យល់​ខ្ញុំ​ម្ចាស់​ឲ្យ​អស់​សេចក្ដី​សង្ស័យ ឲ្យ​ទាន!។
យី! គាត់​សួរ​អីចេះ​ទេ​តើ! នែក! អ្នក​យូលី សួរ​ហ្នឹង​ក៏​គាត់​ឆ្ងល់​មែន​ហើយ ប៉ុន្តែ​អាត្មា​សុំ​ដោះស្រាយ​ទៅ​ចុះ! ត្រង់​ណេះ​គឺ​ស្រេច​តែ​គេ​សន្មត​ហៅ​ទេ ពី​ព្រោះ​ខ្មែរ​យើង​មិន​ដូច​ជាតិ​ដទៃ មិន​ដូច​បាលី​ទេ បាលី​គេ​តែ​ឮ​ឡើង គេ​ដឹង​ថា ខាង​ឪពុក ឬ​ខាង​ម្ដាយ​តែ​ម្ដង រួច​ភាសា​ដទៃ ដូច​ចិន ដូច​ជាតិ​ណា​ក៏​គេ​មាន​អីចឹង​ច្រើន តែ​ខ្មែរ​គឺ​ថា បើ​មីង មីង​ហ្នឹង​គេ​សួរ​ថា មីង មីង​ហ្នឹង ប្អូន ណែក​ឪ ឬ​ប្អូន​ម៉ែ? ថា​មីង​ខាង​ម្ដាយ មីង​ខាង​ឪពុក មា​ខាង​ម្ដាយ មា​ខាង​ឪពុក អា​ហ្នឹង​គេ​គេ​ដាក់​បន្ថែម។ អាត្មា​ស្មាន​ទៅ គឺ​បុរាណ​យើង ពី​ដើម​មិន​មែន​ជា​ល្ងង់​សព្វ​បើ​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ ប៉ុន្តែ​លោក​មិន​ចង់​ឲ្យ​យើង​ពិបាក ក៏​គេ​ហៅ​អីចឹង​តែ​ម្ដង​ទៅ។ ឯ​ពាក្យ​ថា អ៊ំ ថា អុំ ថា អ៊ំ នេះ ពាក្យ​នេះ​ក៏​ទើប​នឹង​កើត ជា​សម័យ​ត​មក​ក្នុង​ក្រុង​ទេ អ្នក​ស្រុក​ក្រៅ​គេ​មិន​សូវ​ដែរ​ប្រើ ប៉ុន្តែបើ​​កាល​ណា​និយាយ​ថា ធំ ថា​អី ឪពុក​ធំ ម្ដាយ​ធំ បើ​អ្នក​ដែល​គេ​រើស​អើង​គេ​ថា! អឺ! សម្ដី​អ្នក​ស្រែ តាម​ការ​ពិត​ទៅ វា​មិន​អ្នក​ស្រែ អ្នក​ភ្នំពេញ​ឯណា​ទេ ពាក្យ អ៊ំ អុំ នោះ ខ្លះ​ហៅ អុំ ខ្លះ​ហៅ អ៊ំ គេ​ហៅ​ពាក្យ​ទំយើ ពាក្យ​លើក​ទំយើ​ថ្នម។
ឯ​ធំ គឺ​ធំ​ហើយ ប៉ុន្តែ​គេ​ហៅ​ធំ ហៅ អុំ ខ្លះ​ហៅ អុំ ខ្លះ អ៊ំ ទៅ ហ្នឹង​ពាក្យ​ទំយើ​ៗ​ហ្នឹង ដូច​គេ​និយាយ​មនុស្ស​ចាស់ និយាយ​ក្មេង​តូច​តាច​អីចឹង អាស្រ័យ​ បរិភោគ ស៊ី គេ​ថា​ ញ៉ាំ។ ញ៉ាំ ហ្នឹង​ជា​ពាក្យ​ទំយើ គេ​និយាយ​តែ​ក្មេង​តូច​ៗ​ទេ បើ​ចេះ​ស្ដី​ឡិកឡក់​បន្តិច​បន្តួច​ហ្នឹង ម៉ែ បង​ប្អូន នាង​ញ៉ាំ​ទៅ​កូន កូនញ៉ាំ​នោះ ញ៉ាំ​នេះ​ទៅ តែ​ដល់​ពេញ​ក្រមុំ​ហើយ លែង​ញ៉ាំ​ហើយ (សើច)។ រួច​បើ​ដេក គេ​ថា​គេង ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា​ពាក្យ​ទំយើ ពាក្យ​ថ្នម កាល​វា​នៅ​តូច​ គេង​ទៅ​កូន គេង​ទៅ ហ្នឹង​គឺ​កាល​ដែល​នៅ​តូច ចុះ​បើ​ដល់​ធំ​ហើយ កំឡោះ​ហើយ ទេ​អញ​ទៅ​រក​គេង​សិន​ហើយ ដែល​គេ​ថា​ហ្នឹង អាត្មា​ស្មាន​ទៅ​ទេ ដែល​គេ​និយាយ​ថា​គេង គេង​គេ​ថា​ឲ្យ​គេ​មាន​អាយុ​វែង​ទេ​តើ! ពីព្រោះ​គេ​មិន​ចង់​ចាស់។ ញ៉ាំ​អី​អស់​ហ្នឹង គេ​ថា​ឲ្យ​គេ​នៅ​តែ​ក្មេង​អីចឹង នៅ​តែ​ក្មេង​អីចឹង នេះ​(ដល់)​បក​ស្រាយ​តាម​យល់​ទេ (សួរ) អើ! អញ្ជើញ​គេង​ទៅ អើ! ក្មេង​និយាយ​នឹង​ចាស់ ពាក្យ​ហ្នឹង​ក៏​ស្រេច​នឹង​គេ​ប្រើ​ទៅ​ចុះ! យើង​មិន​បន្ទោស​ទេ ប៉ុន្តែ​គេ​ហៅ​ថា​ថ្នម​វា​ហួស​ ថ្នម​វា​ហួស ដល់​តា​ក៏​ តា​ញ៉ាំ​បាយ​ហើយ​នៅ​តា?… តា​គាត់​មិន​ថា​អី​ដែរ គាត់​ចង់​រស់​យូរ​ដែរ (សើច) ថា! វា​ហៅ​ឯង​ដូច​កូន​ក្មេង​អីចឹង រួច​បើ​តា​ហ្នឹង​គាត់​មាន​គំនិត​ជ្រៅ គាត់​មិន​ខឹង​ទេ គាត់​ថា​ យ៊ើស!  វា​ឲ្យ​ឯង​ក្មេង វា​ឲ្យ​ឯង​អាយុ​វែង​តើ! ប៉ុន្តែ​បើ​និយាយ​តាម​ការ​ពិត​ក្នុង​សំបុត្រ​ស្នាម​គេ​មិន​ប្រើ​សោះ​ហើយ គេ​ហៅ​ពាក្យ​ទំយើ ពាក្យ​ម្ញ៉ែម្ញ៉ ពាក្យ​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា​ពាក្យ​ម្ញ៉ែម្ញ៉។ មិន​មែន​តែ​មួយ​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ បើ បៅ ខ្លះ​ថា​ម៉ឹម ខ្លះ​ថា​អឹម ខ្លះ​ថា បឹម អី​ទៅ អា​ខ្លះ​ថា​អី​ទេ! ស្រេច​តែ​គេ​សន្មត​ទេ អ្នក​កុំ​ឆ្ងល់​អី! អ្នក​យូលី កុំ​ឆ្ងល់ អ្នក​ចង់​និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច ក៏​និយាយ​ទៅ​ចុះ! ប៉ុន្តែ​យើង ធ្លាប់​ហៅ​ធំ​ៗ​ទៅ រួច​ត្រង់ ខាង​ម្ដាយ ខាង​ឪពុក ទៅ​ពុំ​រួច​ទេ បើ​បាលី​មាន «មាតុលៈ» មាតុលៈ គឺ​មា​ខាង​ម្ដាយ ឪពុក​ធំ​ខាង​ម្ដាយ​​អីចឹង​ដែរ បើ​​ឲ្យ​ច្បាស់ គេ​ថា មហា​មាតុលៈ គឺ​ឪពុក​ធំ​ហើយ​ហ្នឹង បើ​ថា មាតុលៈ ទទេ គេ​ថា មា រួច​ចុះ​បើ​ជា​ស្ត្រី​វិញ គឺ «មាតុឆា»។ មាតុឆា ម្ដាយ​មីង​ខាង​ម្ដាយ រួច​បើ​ជា​ខាង​ឪពុក​ថា​ «បិតុឆា», បិតុឆា គឺ​ម្ដាយ​មីង​ខាង​ឪពុក។ រួច មាតុលៈ មា​ខាង​ឪពុក មហា​មាតុលៈ គឺ​ឪពុក​ធំ​ខាង​ឪពុក អើ! ខាង​ម្ដាយ ខាង​ឪពុក បិតុលៈ បាន​ជា​បុរាណ​ហៅ​ថា «បិតុល» [បិ.ដុល] គេ​មិន​ថា បិតុលៈ ទេ ថា បិតុល​ ព្រះ​បិតុល គឺ​ពាក្យ​រាជ​សព្ទ គឺ​ថា ជា​ក្ស័ត្រិយ៍​ហ្នឹង លោក​ត្រូវ​ជា​ឪពុក​ធំ​ខាង​បិតា។
នែក! រួច​ឆ្ងល់​មួយ​ទៀត​ថា​ម៉េច​ហ្នឹង​ពាក្យ អ៊ំ នេះ អ្ហេ៎! អ្នក​គាត់​ឆ្ងល់​និង អ៊ំ ហ្នឹង​ទេ​តើ! ឥឡូវ​អាត្មា​ដោះស្រាយ​ប៉ុណ្ណឹង​ហើយ។ រួច​ត្រង់ មា ត្រង់ មីង នែក! អ្នក​សរសេរ​នេះ​ត្រូវ មាន​ខ្លះ សរសេរ មី ញ [មីង និង ញ] អាន​ មីញ មិន​ដឹង​ជា​និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច មីញ ហ្នឹង អា​ហ្នឹង​ដល់​ត្រង់​ហ្នឹង អាត្មា​សុំ​ថា មួយ​ទៀត​អំពី​ពាក្យ មេ និង មី អ្នក​ស្រុក​ភ្នំពេញ​នេះ​និយាយ មី ច្រើន​ណាស់ មី​នេះ មី​នោះ មី​ឯង។ ម៉េច​ក៏​ទៅ​ជា មី ទៅ​វិញ? គឺ​មេបា អាត្មា​ដូច​ជា​មិន​ចេះ​និយាយ​តែ​ម្ដង តាំង​ពី​កើត ក្មេង​ចេះ​ស្ដី​មក​និយាយ​ថា មេ អីចឹង បើ​កូន​ចៅ​គេ​ហៅ​ថា ណែក! មេ​នេះ​មក​ណេះ គេ​មិន​ចេញ​ឈ្មោះ​ទេ ដល់​វា ស្និទ្ធ​ជិត​នោះ នេះ​មី។ អត់​ទេ មី ប៉ុន្តែ​មិន​ចាប់​ខុស​ចាប់​អី​ទេ ស្រេច​តែ​ប្រើ​ទៅ​ចុះ! រួច​បើ​គេ​ចង់​និយាយ​ថា កូន​ប្រុស​កូន​ស្រី ដូន​តា ដល់ ដូន​ ហ្នឹង​គឺ​ថា​ច្បាស់​លាស់​ជា ជា​ជី​ដូន​ហើយ ប៉ុន្តែ​មិន​ដឹង​ខាង​ឪពុក ឬ​ខាង​ម្ដាយ តា អីចឹង បុរាណ​គ្មាន​ពាក្យ យាយ ទេ មាន​តែ​ ដូន មាន​ឈ្មោះ​ស្រុក មាន​ឈ្មោះ​ស្រែ មាន​ឈ្មោះ​ភូមិ​អី​សព្វ​ថ្ងៃ​ដូច​ជា ដូន​ស្ដើង ព្រែក​តា​ទែន​អី ព្រែក​ដូន​ស្ដើង​អី​អស់​ហ្នឹង គឺ​ពី​ដើម​គ្មាន​ពាក្យ​ «យាយ» ​ទេ។ យាយ​ នេះ​ទើប​ហ្នឹង​កើត​ខាង​ក្រោយ​ទេ។ យាយ​ ហ្នឹង​វា​ដោយ​មក​ពី​ភាសា​ជិត​ខាង​យើង ដូច​លាវ​ ដូចថៃ​ជា​ដើម គេ​​និយាយ ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​និយាយ​ច្រឡំ​ទេ គេ​ថា ពូយ៉ា​តាយ៉ាយ [ปู่ย่าตายาย]។ ពូ​យ៉ា​តា​យ៉ាយ គឺ​ជីដូន​ជី​តា​ខាង​ឪពុក​ខាង​ម្ដាយ​គេ​ហៅ​ខុស​គ្នា។ រួច​លាវ​ គេ​ថា ពូញ៉ា តា​ញ៉ាយ [ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ] គេ​ហៅ​អីចឹង​ទៅ ដល់ យាយ ហ្នឹង វា​ជាប់​មក​ពី យ៉ាយ យ៉ាយ ហ្នឹង​យើង​ក៏​យក​មក​ប្រើ​ខ្លះ​ទៅ ឯ​ពិត​ជា​ពាក្យ​ខ្មែរ​បុរាណ គេ​មិន​ដែល​ហៅ យាយ​ ទេ គេ​ហៅ​ថា «ដូន»។ អញ្ជើញ​ទៅ​ណា​ដូន? បើ​គួរ​សម​ទៅ​ អញ្ជើញ​ទៅ​ណា​ជី​ដូន​អើយ! ក៏​ទាំង​ថ្ងៃ​អីចេះ។ «ជី​ដូន» ពាក្យ​ថា ជី​ដូន គឺ​យាយ​នោះ​គាត់​ចាស់​ហើយ គាត់​កាន់​សីល ស្លៀក​ស ធ្វើ​ដូច​ជា​យាយ​ជី​អីចឹង អា​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា ដូន​ជី។ «ជី» ហ្នឹង​ជា​ពាក្យ​គោរព​ល្អ​ណាស់ បើ​បួស​នេន សឹក​មក​​ហៅ​ថា ជី ឈ្មោះ​អី​ថា ជី​ទេព។ ឈ្មោះ​ទេព ហៅ​ជី​ទេព បើ​បួស​ភឹក សឹក​មក​ហៅ​ថា ណែក អ្នក​ទេព រួច​ដល់​ហៅ​ទើប​នឹង​សឹក​ថ្មី​ៗ​ហៅ​ថា «អន្ទិត»។ អន្ទិត មក​ពី​ពាក្យ​​ថា «បណ្ឌិត» ពី​ព្រោះ​គេ​ថា រៀន​សូត្រ​ចេះ​ដឹង​ជា​អ្នក​មាន​ការ​ជ្រៅ​ជ្រះ​ហើយ បាន​គេ​ហៅ​ថា បណ្ឌិត។ បណ្ឌិត ហ្នឹង​គ្មាន​បាន​ដល់​ថ្នាក់​ដុកទ័រ​ទេ បណ្ឌិត​ហ្នឹង។ គឺ​ថា ចេះ​តែ​ហៅ​ទៅ​។ អា ចង់​អា​គ្មាន​សរសេរ​អក្សរ​មិន​ត្រូវ ក៏​បណ្ឌិត​ដែរ។ បាន​ជា​ចាស់​ទុំ​ហៅ​ទៅ  បណ្ឌិត ក្លាយ​មក​ជា អន្ទិត។ នែក! អ្នក​អន្ទិត​មក​ពី​ណា​? ហ្នឹង ហ្នឹង គឺ​បួស​ភឹក​ ក៏​ដោយ បួស​នេន​ក៏​ដោយ បើ​ទើប​សឹក​ថ្មី​ៗ គេ​ហៅ អន្ទិត។ ចុះ​បើ​ហៅ​រួប​រួម ហៅ ជី ជីសមណៈ ជី​ព្រាហ្មណ៍ ដូន​ជី តា​ជី យាយ​ជី គឺ​ថា​អ្នក​កាន់​សីល អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​ត្រឹម​ត្រូវ​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា ជី ទាំង​អស់ រួច​បាន​ជា​បណ្ឌិត។ នេន ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា ជី ពី​ព្រោះ​ថា​វា​ក្មេង ប៉ុន្តែ​ទើប​សឹក​មក ទើប​សឹក​ពី​ផ្នួស វា​ត្រឹម​ត្រូវ វា​ត្រឹម​ត្រូវ​ជាង​ឯ​ទៀត បាន​ជា​ហៅ ជី ឥឡូវ​បាត់​ហើយ នៅ​តែ យាយ​ជី តា​ជី នៅ​មាន។ បាន​ជា​ពាក្យ​ថា​​ម៉េច ថា កុំ​ដើរ​កៀន​ស្កុន កុំ​កាច់.. ទេ​ខុស​ទេ! … សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ ពាក្យ​នែក! ព្រះ​រាជ​សម្ភារ ក្នុង​ព្រះ​រាជ​និពន្ធ ព្រះ​រាជ​សម្ភារ​ថា សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ កុំ​លង់​ដោយ​ខ្យល់ កុំ​ឱន​ពាក្យ​ពល កុំ​ខ្វល់​ដោយ​ស្រី កុំ​កាន់​ពិស​យង់ គប់​នៅ​ស្ត្រី…
សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ ត្រង់​ណេះ​បាន​សេចក្ដី​ថា យាយ​ជី តា​បស លោក​នេន លោក​ភឹក អ្នក​បួស​ទាំង​ប៉ុន្មាន​គេ​ហៅ​ថា សមណជន​ នោះ ​គឺ​កុំ​ទៅ​កើត​ក្ដី​នឹង​ពួក​ហ្នឹង កុំ​យក​ខ្លួន​ទៅ​ពាល់ កុំ​ឈ្លោះ​នឹង​ពួក​ហ្នឹង បាន​ជា​លោក​ថា សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ គឺ​ថា កុំ​ឲ្យ​វ​វឹក​នឹង​លោក បុរាណ​គេ​ថា​ភ្លើង បើ​អាណា​ចង់​ប្ដឹង​ពី​លោក​សង្ឃ​អី ឈ្លោះ​ប្រកែក​ពី​នេះ​ពី​នោះ គេ​ថា ​នាង​អើយ! កុំ​ពាល់​ភ្លើង​វើយ! ក្ដៅ​ណ៎ា! ហ្នឹង​គេ​និយាយ​ពី​បុណ្យ​បាប គេ​ថា​ចុះ​នរក​អ្ហ៎ាះ! កុំ​ទៅ​លេង​នឹង​ពួក​ចីពរ​ធំ​ៗ​ហ្នឹង។ ហ្នឹង​ពាក្យ​បុរាណ អស់​ហើយ​អ្នក? អាត្មា​ដោះស្រាយ​ឲ្យ​អ្នក​ប៉ុណ្ណឹង​ហើយ ល្មម​យល់​ហើយ។
អានតទៅទំព័រ ទី៤


Khmer Literatures of Somdechsongharaj Choun Nat

សូរៈ ប្រែ​ថា​ក្លៀវក្លា ទេ​មិន​មែន​ទេ ថា អង់អាច ថា​ក្លៀវក្លា (សី ហៈ នាទៈ) ថា​បន្លឺ​គំទ័រ​ឡើង​ដូច​ជា​សម្រែក រាជ​សីហ។ គឺ​គេ​យក​ព្រះ​រាជ​តេជះ​អំណាច​របស់​ព្រះ​ករុណា​នោះ ទុក​ថា​មាន​តេជះ​នោះ​ក្អេងក្អាង​ខ្ទរ​ខ្ទ័រ​អី​ទៅ។ វា​ដូច​ជា​សម្រែក​សត្វ​សីហៈ ដូច​ជា​សម្រែក​លីយ៉ុង។ រួច​បើ​អាន​សា​ៗ នែក​ៗ! សូ​សីហ​នាទ វា​ទៅ​ជា​ឮ​សីហ​នាទ​ទៅ​វិញ។ ពី​ព្រោះ​សូរ​ដែល​យើង​ឮ សូរ​ហ្នឹង អា​ហ្នឹង​ក៏​ដាក់​រ​ពី​មុខ។
ស្នូរ​ហ្នឹង​ក៏​មាន រ ពី​មុខ។ ស្នូរ គឺ​ដែល​ឮ​មក​ពី​សូរ រួច​ចុះ​បើ​អាន​សូ​សីហ​នាទ​ទៅ​ហើយ វា​ទៅ​ជា​ៗ ឮ​សំឡេង​សីហនាទ​ទៅ​វិញ។ រួច​អ្នក​អាន​ហ្នឹង​មិន​ដឹង​ជា​ខុស​ទេ ទុក​ជា​គេ​និយាយ​ប្រាប់​ថា​ខុស ក៏​ចចេស​មុខ​រឹង​នៅ​ហ្នឹង មក​អំពី​ប្រកាន់​មានះ។ រួច​តែ​មានះ​ហ្នឹង ដូច​ជា​អាត្មា​ជម្រាប​មុន អស់​លោក​ក៏​បាន​យក​ទៅ​រាយ​រាប់​ក្នុង​សៀវភៅ​ទស្សនាវដ្ដី​ហើយ។ អាត្មា​សុំ​និយាយ​ពី មានះ ហ្នឹង​បន្តិច​ទៅ​ចុះ ទោះ​កើត​មិន​កើត​ក៏​ប៉ុន​ច្បាប់​យើង សាសនា​យើង​គេ​និយាយ​អ៊ីចឹង។ មានះ បាលី​ហៅ មានៈ យើង​ប្រើ មានះ តាម​សំស្ក្រឹត។ សំស្ក្រឹត​គេ​អាន​ថា “ម៉ានាស” អក្សរ “ស” នៅ​ពី​មុខ រួច ស នោះ​ឯង បើ​គេ​ចង់​ផ្លាស់​ទៅ​ជា​វិសជិនីយ ទៅ​ជា​រះ​មុខ​នោះ ហ្នឹង​គេ​ដាក់ “ហ” ពី​មុខ បើ​យើង​សរសេរ​អក្សរ​បារាំង​គេ​ដាក់ ហ ពី​មុខ ដូច​ជា ព្រះ ដូច​ជា តេជះ អ៊ី​ចឹង គេ​សរសេរ ព្រះ ហ្នឹង គេ​សរសេរ Preah គេ​មិន​ដាក់ S ទេ គេ​អាន​ថា ព្រះ, កុំ​ឲ្យ​អាន, ទុក​ដូច​ជា​រះ​មុខ អក្សរ ហ នោះ​ឯង ព្រោះ​សំស្ក្រឹត​គេ​ប្រើ​អ៊ីចឹង សូម​ជ្រាប។ និង​រាយ​ដល់​ទៅ សារពត៌មាន [សារៈ-ព័ណ-ដ-មាន] សូម​ចាំ​អ៊ីចឹង​ចុះ គឺ​ដំណឹង សេចក្ដី​អ្វី ដែល​មាន​ប្រយោជន៍ គួរ​ចង់​ដឹង គួរ​ចង់​ស្ដាប់ អា​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា សារពត៌មាន។ កុំ​ឆ្ងល់​នឹង​ពាក្យ ពត៌មាន នោះ ពត៌មាន​នោះ​ប្រែ​ថា ហេតុ ថា​សេចក្ដី ថា​ដំណើរ ថា​រឿង​ដែល​កំពុង​តែ​មាន កំពុង​តែ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ [វ.រៈ.ត.ម៉ានៈ] ហ្នឹង​ថា ដែល​កំពុង​តែ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដែល​លោក​ទៅ​យល់​ថា​យក ណ មក​ដាក់​ថា ព័ណ៌ដ៏មាន [ព.រ៉ាន់.ណៈ.ដ.មាន] នោះ វា​ទៅ​ជា​សម្បុរ​ទៅ​វិញ​ទៅ​ហើយ មិន​មែន​ទេ! យល់​ហ្នឹង​ខុស​ទេ! ឯ​លោក​ថា សារៈប្រវត្តិ​នេះ​ក៏​ប្រើ​បាន​មិន​អី​ទេ។ សារប្រវត្តិ, ប្រវត្តិ​ក៏​ប្រែ​ថា​ដំណឹង​ដែរ។ សំស្ក្រឹត​ថា “ប្រវឫត្តិ” ៗ យើង​យក វ ជា ព ទៅ​ជា ប្រព្រឹត្តិ ដែល​យើង​ថា ប្រព្រឹត្តិ សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ។ បើ​ជា​នាម​សព្ទ គេ​សរសេរ ប្រព្រឹត្តិ ការ​ប្រព្រឹត្តិ សេចក្ដី​ប្រព្រឹត្តិ។ ចុះ​បើ​ជា​កិរិយាសព្ទ គេ​ហៅ អព្ភន្តរកិរិយា​គេ​សរសេរ ប្រព្រឹត្ត មក​អំពី​ពាក្យ​ថា ប្រវឫត្ត សំស្ក្រឹត​ថា ប្រវត្តិ អះ! បាលី​ហៅ ប្រវត្តិ សំស្ក្រឹត​ថា ប្រវឫត្តិ។ ឥឡូវ​បើ​លោក​ចង់​ឲ្យ​ថា សារប្រវត្តិ ក៏​ត្រូវ​ដែរ ក៏​ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​បាន​ប្រើ​ទៅ​ហើយ (បើ)យើង​បង្កើត​ទៀត វា​នាំ​ឲ្យ​ទៅ​ជា​មួយ​ជា​ពីរ សុំ​ជ្រាប​ប៉ុណ្ណឹង។ លោក​នេះ​សួរ​មាន​ប្រយោជន៍​ដែរ ពី​ព្រោះ​លោក​ចេះ​ឆ្ងល់ និង​សមរម្យ​គួរ​ដោះ​ស្រាយ។
ទី​ពីរ​លោក​សួរ​ជាពាក្យ​ថា បៀវត្ស ឬ បៀវត្សរ៍ ប៉ុន្តែ​អាន​ថា បៀវត្ស ដូច​គ្នា “រ” បដិសេធ​ចេញ។ ពាក្យ​នេះ​មាន​ន័យ​ប្រាកដ អះ! មាន​ន័យ​ថា​ប្រាក់​រង្វាន់​ឆ្នាំ។ យល់​ហ្នឹង​ត្រូវ​ហើយ …បុគ្គលិក​ ណា​ដែល​ធ្វើ​ការ​ជូន​រាជការ ឬ​ឯកជន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ៗ គេ​បើក​ប្រាក់​ឲ្យ​ម្ដង ប្រាក់​នោះ​ហៅ​ថា ប្រាក់​បៀវត្សរ៍ ចុះ​បើ​បុគ្គលិក​នោះធ្វើ​ការ​ជូន​រាជការ ឫ​ឯកជន​ក្នុង​មួយ​ខែ ក្នុង​មួយ​ខែ​ៗ​គេ​បើក​ប្រាក់​ឲ្យ​ម្ដង​ប្រាក់​នោះ​តើ​គេ​តែង​នាំ​គ្នា​ហៅ​ ថា ប្រាក់​បៀវត្សរ៍​ដែរ? តើ​គេ​ហៅ​នោះ​ខុស​ឬ​ត្រូវ? បើ​សិន​ជា​ខុស…, បើ​សិន​ជា ​ហ្នឹង​ឥត​កើត​ទេ ប្រសិន​បើ​ខុស សុំ​ឲ្យ​លោក​ផាន់​យល់​អ៊ីចឹង! គេ​មិន​ដែល​និយាយ បើ​សិន​ជា​ទេ។ បើ​សិន​ជា ទើប​ឥឡូវ​នេះ​ទេ គេ​ថា ប្រសិន​បើ​ខុស តា​ដាក់ “ជា” មក វា​ទៅ​ជា​វិកត្តិកត្តា ដូច​អាត្មា​និយាយ​ពី​ថ្ងៃ​មុន​ថា ប្រសិន​បើ​ជា​ប្រាក់​ប៉ុណ្ណោះ តើ​អ្នក​យក​ឬ​ទេ? ឥឡូវ​ខ្ញុំ​ជំពាក់​អ្នក​មួយ​រយ​រៀល (១០០​៛) ខ្ញុំ​សូម​ជូន​តុ​មួយ កៅអី​មួយ​ដំបរ សុទ្ធ​តែ​ឈើ​បេង តើ​បង​ឯង​យក​ឬ​ទេ? ប្រសិន​បើ អើ! ប្រសិន​បើ​ជា​របស់​ហ្នឹង អា​នេះ​បាន​វា​ត្រូវ។ បើ​សិន​ជា នេះ​គឺ​អាត្មា​មិន​ចេះ​ទេ លោក​ត្រូវ​លែង​ប្រើ​ទៅ​អ្ហី! ប្រើ ប្រសិន​បើ ទៅ! …ប្រសិន​ខុស តើ​គួរ​ហៅ​យ៉ាង​ណា​ទៅ​វិញ? ត្រង់​ហ្នឹង​លោក​យល់​ដូច​ជា​ត្រូវ​ហើយ ប៉ុន្តែ​វា យើង​នឹង​លុប​លាង​ក៏​វា​មិន​មាន​ប្រយោជន៍​អី​ទេ។
អាត្មា​សូម​ពន្យល់​ត្រង់​ណេះ​មាន​ក្នុង​វចនានុក្រម​ហើយ​អាត្មា​ចាំ។ បៀ​កាល​នោះ យើង​ចាយ​បៀ។ សម័យ​ចាយ​បៀ​នោះ គឺ​យក​បៀ​ក្នុង​សមុទ្ទ​ហ្នឹង​មក មិន​ដឹង​ជា​មាន​ត្រា មាន​ចម្លាក់​ដូច​ម្ដេច​ទេ យក​មក​ចាយ​ជំនួស​ប្រាក់ ពី​ព្រោះ​បុរាណ​ពី​ដើម​ក្នុង​គម្ពីរ​ខាង​សាសនា​ក៏​មាន គេ​ហៅ [កៈ-ហា-ប៉ៈ-ណៈ] សំស្ក្រឹត​ហៅ ការ្សាបណៈ យើង​ហៅ​ប្រាក់​កហាបណៈ​ហ្នឹង ដូច​ជា​យើង​ហៅ រៀល យើង​ហៅ​រូពី យើង​ហៅ​ខ្ចាប​ភូមា​អ៊ីចឹង យើង​ហៅ​ផ្ជះ ហៅ​អ៊ីចឹង ប៉ុន្តែ​គេ​ហៅ កហាបណៈ។ កាហាបណៈ​ហ្នឹង​មាន​ឈ្មោះ​ច្រើន​យ៉ាង​ណាស់ មាន​កាហាបណៈ​ជ័រ មាន​កាហាបណៈ នែក! ស្ពាន់ មាន​កហាបណៈ​តួ​សាច់​ប្រាក់ មាន​កាហាបណៈ​តួ​សាច់​មាស​ចឹង។ ដូច​ជា​គេ​ប្រើ​ហ្វ្រង់ ប្រើ​អី​ ហ្វ្រង់​មាស ហ្វ្រង់​ប្រាក់ ដូច​ជា​ឥឡូវ​មាន nouveau franc មាន ancien franc អ៊ីចឹង​ហ្នឹង គឺ បៀ​ហ្នឹង​គេ​យក​មក​ចាយ​ជំនួស​ប្រាក់។ ជាន់​ចាយ​បៀ​ហ្នឹង​អាត្មា​ក៏​មិន​ចាំ​ទេ មិន​ដឹង​ក្នុង​រជ្ជកាល រាជ​ព្រះ​អង្គ​ណា​ទេ ក្នុង​ប្រទេស​យើង។ ក៏​អស់​លោក​ពី​ដើម​នាហ្មឺន​នាសែន​គ្មាន​ប្រាក់​ខែ គឺ​មួយ​ឆ្នាំ​ត្រូវ​បាន​រង្វាន់​ម្ដង ដូច​អាជ្ញា​ហ្លួង ដូច​មេ​កង​បើក​ស្ម័គ្រ អាជ្ញា​ហ្លួង មេ​កង​ទារ​ពន្ធ​ស្រូវ អាជ្ញា​ហ្លួង​មេ​កង​ពន្ធ​ទាស កត់​ដំណាំ​អី​ស្អី​ៗ យក​ពន្ធ​ពី​រាស្ត្រ​នោះ ហ្នឹង​គឺ​មួយ​ឆ្នាំ​ត្រូវ​បាន​ម្ដង។ ប៉ុន្តែ​នឹង​មិន​យក​មក​និយាយ និយាយ​ពី​អ្នក​ដែល​ត្រូវ​ទទួល​រង្វាន់​នោះ មួយ​ឆ្នាំ​បើក​ម្ដង បាន​ជា​បុរាណ​ហៅ​ថា បៀវត្សរ៍ [វ័ត.សៈ] ឬ [វ័ត.សារៈ] ហ្នឹង​ប្រែ​ថា ឆ្នាំ ពាក្យ​សំស្ក្រឹត​វា​ក្លាយ​មក​ខ្លះ បាលី​ហៅ​ថា សំវច្ឆរ [ស័ង.វ័ច.ឆៈ.រៈ] រួច​សំស្ក្រឹត​ហៅ [វ័ត.សារៈ] ឬ [វ័ត.សៈ] វ័ត.សៈ ដូច​ពាក្យ​ថា​វស្សា​អ៊ីចឹង គឺ​ឆ្នាំ ប្រាក់​ហ្នឹង​មួយ​ឆ្នាំ​ត្រូវ​បាន​ម្ដង បាន​ជា​ហៅ​ថា បៀវត្សរ៍ រួច​ម៉េច​ក៏​ថា បៀ ពី​ព្រោះ បៀ មែន មាន​ប្រាក់​អី​អា​ហ្នឹង ចុះ​ដល់​ឥឡូវ​អស់​ចាយ បៀ ទៅ ពាក្យ​ហ្នឹង​វា​ក៏​ជាប់​មក​យក​ប្រាក់ យក​កាស​ហ្នឹង​ជា​ជំនួស​បៀ​ហ្នឹង​ទៅ​ក៏​ពាក្យ​ហ្នឹង​វា​នៅ​ជា​បៀ​អីចឹង នៅ​ជា​បៀ​អីចឹង។ ចុះ​ឥឡូវ​ប្រាក់​ខែ​ប្រាក់​ថ្ងៃ? ប្រាក់​ខែ បើ​យើង​ហៅ​ថា មាសិក គេ​សួរ​ថា ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​បង្កើត​ទេ​ពាក្យ​ហ្នឹង។ គេ​សួរ​ថា​លោក​ហ្នឹង អ្នក​ហ្នឹង ធ្វើ​ការ​ហ្នឹង ធ្វើ​បាន​ប្រយោជន៍​យ៉ាង​ម៉េច? ថា​គេ​មាន មាសិក។ ចាំ​ថា មាសិក​អី! បើ​ប្រាក់​ខែ​ងាយ​ថា​សឹង​ងាប់។ អ៊ី​ចុះ បើ​ប្រាក់​ថ្ងៃ​គេ​ថា ទិនិ, ទិនិ គឺ​ប្រាក់​ដែល​បាន​រាល់​ថ្ងៃ បាន​ជា​ពាក្យ​នេះ​ក៏​ប្រើ​ហើយ ឥឡូវ​ហើយ គឺ​ថា​អ្នក​ទិនិ​នោះ​គឺ​មនុស្ស គឺ Journalier ថា ទិនិ មក​ពី ទិន [ទិ-នៈ] ប្រែ​ថា​ថ្ងៃ រួច​ទិកៈ បច្ច័យ​នេះ​ចុះ​មក suffic នោះ​មក​ទៅ​ជា ទិនិ ប៉ុន្តែ​បើ​ឲ្យ​ត្រូវ​គេ​ថា ទីនិក ដ្បិត​អំណាច​អ៊ិក​នោះ វា​នៅ​ចុង​ត្រូវ​អ៊ិ [ិ] វា​ទៅ​ជា​អ៊ី [ី] ពាក្យ​ណា​ខ្លី​ឲ្យ​ទៅ​ជា​វែង ប៉ុន្តែ​ថា​ដែល​ហៅ​ឲ្យ​ស្រួល​មាត់ គេ​ហៅ​ថា​ទិនិក-ទិនិក​ទៅ​ហើយ។ ទិនិក បើ មាស [មា.សៈ] នោះ​វា​ខែ ឥឡូវ​បើ មា នោះ​អក្សរ​វែង​ស្រាប់ មិន​បាច់​ធ្វើ​អ្វី​ទៀត​ទេ ថា មាសិក បើ​ស្រី​ទៅ​ជា មាសិកា អ្នក​ស៊ី​ប្រាក់​ខែ រួច​បើ​ស៊ី​ប្រាក់​ថ្ងៃ ថា​បើ​ប្រុស ថា ទីនិក បើ​ស្រី​ថា ទីនិកា (សើច…) ថា​យើង​ទៅ​អ៊ីចឹង វា​នាំ​ឲ្យ​ពិបាក នេះ​គឺ​បើ​និយាយ​តាម​ហ្នឹង​ទៅ​អីចឹង។ រួច​បើ​ថា​ប្រាក់​ឆ្នាំ អាហ្នឹង​ស៊ឹម​ថា! អើ ស្អី​ទៅ កុំ​ថា​បៀ​ទៀត​នោះ! អា​ហ្នឹង​វា​ទៅ​ជា វត្សិ វា​ទៅ​ជា វត្សិ វត្សិកា ឲ្យ​វា​ចំ​តែ​ម្ដង​ទៅ វត្សិ វត្សិកា ឬ​បើ​ថា​នៅ​តែ បៀវត្សរ៍​ដដែល​ក៏​ថា​ទៅ​ចុះ​សុំ​ឲ្យ​លោក​ជ្រាប​អីចឹង​ផង​ទៅ​ចុះ លោក​ផាន់។ បៀវត្សរ៍​ហ្នឹង មក​អំពី​ពី​ដើម​យើង​ចាយ​បៀ​មួយ​ឆ្នាំ​គេ​ត្រូវ​បាន​ប្រយោជន៍​រង្វាន់​ហ្នឹង​ ម្ដង ហ្នឹង​យល់​ហើយ ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ​យើង​ស្រេច​តែ​នឹង​ប្រើ​ទៅ​ចុះ ដែរ​លោក​យល់​ថា ប្រាក់​រង្វាន់​ឆ្នាំ​ហ្នឹង​ត្រូវ​ហើយ។ ប៉ុន្តែ​តាម​ពិត​ប្រែ​ថា បៀ​រង្វាន់​ឆ្នាំ ពី​ព្រោះ​កាល​នោះ​អត់​ប្រាក់​ទេ ចាយ​បៀ។ ចាយ​បៀ​ក៏​បាន ចាយ​កាក​ល័ក្ត​ក៏​បាន គេ​យក​កាក​ល័ក្ត​ហ្នឹង​មក​ធ្វើ​បោះ​ត្រា​ផែន​ដី​ជា​សម្គាល់​ទៅ គេ​ចាយ​ជំនួស​ប្រាក់​ទៅ វា​ដូច​ជា​ប្រទេស​កម្ពុជា​យើង​កាល​សម័យ​អាណានិគម​គេ គេ​បោះ​ប្រាក់​កាក់​ហ្នឹង​តូច​ៗ ឮ​តែ​ថ្ងូរ​រាល់​តែ​គ្នា។ ដែល​ឆាប់​ខូច​បំផុត ពួក​លក់​សាច់​ជ្រូក ដល់​យូរ​ៗ​សើម​គគុល រួច​ខ្លះ​ចេះ​តែ​និយាយ អាត្មា​ចាំ​ឮ​ចាស់​ៗ​ថា អ្ហើ! អនេក​ពាន់​ជាតិ​ទៅ​សុំ​កុំ​ឲ្យ​ប្រាថ្នា អឺស! ប្រាថ្នា​កុំ​ឲ្យ​ជួប​នឹង​អាសឹក​ម្ល៉ឹក​នេះ! ហៅ​ប្រាក់​កាក់​ក្រដាស​នេះ ឥឡូវ​បាត់​ទៅ​ហើយ​អា​ហ្នឹង។ ចុះ​អ្នក​លក់​សាច់​ជ្រូក ចុះ​ក្អែល​ដៃ​នោះ​កាន់​ប៉ុន្មាន​ទៅ វា​កខ្វក់​អស់​ទៅ! រួច​រលួយ​អស់​ទៅ អា​ហ្នឹង​ស្រេច​គេ​សន្មត​ទេ រឿង​ការ​ចាយ​វាយ ដូច​ជា​នែៗ! ធនបត្រ សព្វ​ថ្ងៃ ដែល​ហៅ​ថា ធនបត្រ គឺ​ប្រាក់​ក្រដាស​ហ្នឹង​យក​ក្រដាស​មក​ធ្វើ​ប្រាក់​ក៏​បាន។ ចប់​ហើយ ខ​ទី​ពីរ។
ទី​បី​លោក​ឆ្ងល់​ថា ខ្ញុំ​ដូច​ជា​ចង់​រក​គ្រុន… អ្ហេ! យក​មក​សួរ​ធ្វើ​អី​អីចឹង​នោះ។ … មាន ​ពូ​ម្នាក់ មាន​ពូ​ម្នាក់​គាត់​ក្ដៅ​ខ្លួន​បន្តិច​បន្តួច ទួល​បង្គំ​សួរ​ថា ម៉េច​ទៅ​ពូ ដូច​ជា​មិន​សូវ​ស្រួល​ខ្លួន​ឬ? គាត់​ឆ្លើយ​ថា ខ្ញុំ​ដូច​ជា​ចង់​រក​គ្រុន (សើច) បើ​តាម​ចម្លើយ​នេះ គឺ​ពួ​នោះ​គាត់​ចង់​គ្រុន (សើច) ប៉ុន្តែ​បើ​តាម (អើ! គេ​សួរ ក៏​គួរ​សម​ដែរ) ប៉ុន្តែ​បើ​តាម​ពិត​សម្ដី​គ្រុន​នោះ អះ! ជំងឺ​គ្រុន​នោះ​គ្មាន​មនុស្ស​ណា​ម្នាក់​ចង់​បាន​ទេ បើ​ដូច្នោះ​ពុំ​គួរ​សោះ អះ! សំណួរ​នោះ​គួរ​ឆ្លើយ​ដូច​ម្ដេច​ទៅ​វិញ?
អីចឹង​ក៏​សួរ​គ្នា​ដែរ។ អា​នេះ​គេ​ហៅ​ថា​សម្ដី​សាមញ្ញ​ទេ​តើ! សម្ដី​គេ​ហៅ​ថា​គ្រាម​ភាសា សាមញ្ញ​ភាសា គេ​ចង់​និយាយ​អី គេ​និយាយ​ទៅ វា​តាម​ទម្លាប់​ទៅ តាម​ទម្លាប់​ទៅ បើ​គេ​និយាយ​ថា​ឲ្យ​ត្រូវ សរសេរ​សំបុត្រ​ស្នាម គេ​ថា​ខ្ញុំ​ថ្ងៃ​នេះ​មិន​សូវ​ស្រួល​ខ្លួន ដូច​ជា​រក​កល​គ្រុន។ រក​កល គឺ​ថា​វា​ជិត​ៗ​នឹង​គ្រុន វា​ផ្ដួច​ផ្ដើម​រក​កល​គ្រុន។ គេ​និយាយ​ថា​រក​កល មិន​មែន​ចង់​គ្រុន​ទេ គ្មាន​នរណា​ចង់​ទេ។ យី! ឯង​ដូច​ជា​ចង់​គ្រុន​ៗ មើល​ទៅ​ថ្ងៃ​ណេះ។ ចង់​ហ្នឹង គឺ​គ្រុន​វា​ចង់​ទេ​តើ! គាត់​មាន​ចង់​ឯណា​គាត់។ ប៉ុន្តែ​ដល់​និយាយ​អីចឹង​ទៅ​វា​ដូច​ជា​គាត់​ចង់​គ្រុន (សើច)។ មិន​អី​ទេ! ដោះ​ស្រាយ​ប៉ុណ្ណឹង​បាន​ហើយ ថា​រក​កល​គ្រុន។
អានតទៅទំព័រ ទី៣


Khmer Literatures of Somdechsongharaj Choun Nat

លោក​អ៊ុង ផាន់ សួរ​អំពី​ពាក្យ​ថា សារព័ត៌មាន (សារៈ ព័ត៌មាន)។ ពាក្យ​នេះ គេ​ច្រើន​សរសេរ​នៅ​ក្នុង​កាសែត​ទាំង​ឡាយ​ ហើយ​គេ​មើល​ថា សាព័ត៌មាន (សា ព័ត៌មាន) ទូល​បង្គំ​ជា​ខ្ញុំ​ឆ្ងល់​ថា​ អក្សរ “ ព” ៗហើយ​នឹង “ ត” ពី​មុខ​ មាន “ ៌” លើ​ “ ត” នេះ​តើ​ប្រកប​ដូចម្ដេច? បាន​ជា​គេ​មើល​ថា “ ព័ណ៌ដ៏មាន” ៗ បើ​គេ សរសេរ សារៈព័ត៌មាន… បើ​តាម​ទូល​បង្គំ​ជា​ខ្ញុំ​យល់​​វិញ​គួរ​​សរសេរ​យ៉ាង​នេះ សារៈព័ណ៌ដ៏មាន គឺ​សរសេរ ព សំយោគសញ្ញា (័) ណ រ ពី​លើ ណ ហើយ ដ ដោយ​ខ្លួន ដាក់​
លេខប្រាំបី (៏) លើ​ ថា ព័ណ៌ដ៏មាន (ព រ៉ាន់ ដ មាន) ឬ​សារប្រវត្តិ (សារៈ ប្ររ័ត)។ បាន​​សេចក្ដីថា ដំណឹង​ពិត​ប្រាកដ។ លោក​យល់​ហ្នឹង​ដោយ​យោបល់​​លោក​ក៏​ម្យ៉ាង​ហើយ។ លោក​អ៊ុង ផាន់ យល់​ហ្នឹង ក៏​ប៉ុន្តែ​តាម​ពិត​ហ្នឹង​វា​អីចេះ​ទេ។ សូម​ជ្រាប​ថា ពាក្យ​នេះ​បើ​យើង​ចង់​ហៅ​ជា​បាលី​ក៏​បាន ជា​សំស្ក្រឹត​ក៏​បាន ឥឡូវ​​យើង​ត្រូវ​ថា​សំស្ក្រឹត​មុន​ចុះ។ កុំ​អាល​និយាយ​ពី សារៈ និយាយ​តែ​ពី ព័ណ៌ដ៏មាន។ សំស្ក្រឹត​គេ​ហៅ វត៌ម៉ាន។ វត៌ គឺ​អក្សរ វ ហើយ ត នៅ​​ពី​ខាង​ ជាប់ វ បាន រ នៅ​ពី​លើ ត ដែល​យើង​ហៅ​ថា​ជើងរ (្រ) នោះ​គឺ រ ថា ៌ ឯសំស្ក្រឹត​គេ​ហៅ​ថា រេថៈ។ រេថៈ ហ្នឹង​គឺ រ ដែល​សម្រាប់​ឆក់​សំឡេង​ទៅ​នៅ​ពី​លើ​តួ​បន្ទាប់ នៀក! ហ្នឹង​ៗ គេ​សរសេរ វ ត រ ពី​លើ​ ត ហើយ​ ម មា នឹង ន អាន​ថា វត៌មាន (វ៉ រ៉ាត តៈ ម៉ាន)។ វត៌មាន ហ្នឹង​បើ​ជា​បាលី​វិញ​ថា វត្តមាន (វ៉ាត់ តៈ ម៉ាន)។ វត្តមាន វ ត តម្រួត​ពីរ ម មា និង ន។ គឺ​ពាក្យដែល​ថា វត៌មាន នេះ​ហើយ​ដែល​បុរាណ​ខ្មែរ​យើង យក វ ធ្វើ​ជា ព គេ​មិន​អាច​ទាញ​ស្រៈអា (ា) យារ​មក​ទៀត​ទេ គេ​នៅ​ជា ព អីចឹង វ ព មក​ពី វ គឺ​ថា ពត៌ គេ​អាន ព រ៉ាត តៈ សំស្ក្រឹត​ថា វត៌ (វ៉ រ៉ាត តៈ)។ រួច​ មានះ នោះៗ​វា​ជា​តួ suffixe តួ​បច្ច័យ​គឺ មានៈ បច្ច័យ​ផ្សំ​នឹង វត៌ ហ្នឹង​ទៅ ទៅ​ជា វត៌ម៉ាន។ ខ្មែរ​យើង​យក វ ជា ព យក​មក​ប្រើ​ថា ព័ត៌មាន (ព័ ដ មាន)។ អា​នេះ​ព័ត៌មាន​ហ្នឹង ជា​ពាក្យ​សម្រួល​តាម​ចាស់​​ទុំ​មក ដូច​ជា​បិតា ហៅ​បីដា មាតា អក្សរ​ ត តា គេ​អាន​ថា​ ដា។ អធិបតិ អាន​ទៅ​ជា​ អធិបតី។ សេនាបតិ ជា សេនាបតី អីចឹង។ ពី​ព្រោះ​សម្ដី​ហ្នឹង​ខ្មែរ​យើង ពេញ​ចិត្ត​នឹងទៅ ត ទៅ​ជា ដ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ​ឯង​ទាំង​បាលី​ហ្នឹង​ក៏​ដោយ គេ​ឲ្យ​ផ្លាស់​អក្សរ​ពីរ​ហ្នឹងបាន គេ​ហៅ​យក នែក! ទន្តជៈ ជា​មុទ្ធជៈ ឬ​យក​មុទ្ធជៈ ជាទន្តជៈ។ ឯទន្តជៈ​នោះ​គឺអក្សរ ត ចុះ​មុទ្ធជៈ​នោះ គឺ​អក្សរ ដ។ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ​ឯង ចង់​ផ្លាស់ ដ ​ជា​ ត ក៏​បាន ត ​ជា ដ ក៏​បាន​តាម​ការ​ស្រួល។
បើ​និយាយ​ពី​បាលី​វិញ ឧបមា​ថា​ដូចជា ទុក្កតំ (ទុក កៈ តាំង) ទុក្កតំ ប្រែ​ទៅ​ថា​អ្វី​ដែល​គេ​ពិបាក​ធ្វើ។ ដែល​ធ្វើ​បាន​ដោយ​ក្រ ដោយ​ពិបាក អាហ្នឹង​គេ​​ថា ទុក្កតំ។ ដូច​គេ​និយាយ​ថា ទុក្កតំកម្មំ (ទុក កៈ តាំង កាំ ម៉ាំង)។ ការ​ហ្នឹង​វា​ពិបាក​ធ្វើ​ណាស់ ប៉ុន្តែ​គេ​ចង់​ឲ្យ​សំឡេង​ហ្នឹង​វា​ខុស​គ្នា មិន​ដឹង​ជា​ពីកាលណា​មក​ទេ ហ្នឹង​​គេ​ឲ្យ​យក ត ជា ដ ទៅ​ជា ទុក្កតំ (ទុក កៈ ដាំង) ប៉ុន្តែ​ដល់​អាន​វា​ឮ​តែ តំ តាំង​ៗ ដូច​គ្នា។ ប៉ុន្តែ តំ (តាំង) មួយ​សំឡេង​ចេញ​មក​ពី​បន្ទល់​ធ្មេញ អាហ្នឹង​គឺ ត ថ ទ ធ ន នោះ​។ តាំង​មួយ​អក្សរ ដ នោះ​យើង​ខ្មែរ អាន​ថា ដ ជាតិ​ដទៃ​គេ​អាន​ថា ត ដែរ ប៉ុន្តែ ត ហ្នឹង​សំឡេង​ថា តៈ បើ​ថា​ជា​បាលី​ថា តៈ ចុះ​មួយ​ ត ថ នោះ​គេ​អាន​ថា តថ អត្មា​អស់​ធ្មេញ​ទៅ គ្រាន់​តែ​ពន្យល់​​ទេ ឲ្យ​ចេញ​ពី​ធ្មេញ​ឲ្យ​ឮ​មក​ក្នុង​ធ្មេញ ត ថ អា​មួយ​ថា តត់ ហ្នឹង​ខ្មែរ​ទៅ​មិន​សូវ​រួច​ទេ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ​ បាន​ជា​គេ​រាប់​ទៅ​ជា ដ។ ឯ​តាម​ពិត​នោះ សំឡេង​នោះ​វា​ជិត​គ្នា​ទេ ប៉ុន្តែ​ខ្មែរ​យើងវា​ទៅ​ជា ដ ដូច​ជា​ព័ត៌មាន។ ដល់​ឥឡូវ​បង្កើត​ពាក្យ​ឈ្មោះ​កាសែត​ដែល​ហៅ សារៈព័ត៌មាន បាន​ ព័ត៌មាន ហ្នឹង​សឹម​ប្រែ​ឲ្យ​លោកសិន លោក​សួរ​ថាប្រែថា​​ម៉េច ព័ត៌មាន ហ្នឹង​ វត៌មាន ហ្នឹង វត្តមាន ហ្នឹង​ប្រែ​ថា អ្វី​ដែល​កំពុង​តែ។ បើ​ប្រែ​ឲ្យ​ច្បាស់​មក​ថា បច្ចុប្បន្ន។ បើ​និយាយ​ពី​រឿង ថា​រឿង​បច្ចុប្បន្ន រឿង​អ្វី​ដែល​កំពុង​តែ ឥឡូវ​ណេះ​ហ្នឹង​អានឹងហៅ​ថា វត៌មាន គឺ ព័ត៌មាន ហ្នឹង ដំណឹង​ដែល​ថ្មីៗ​នេះ ដំណឹង​ដែល​ទើប​នឹងកើត​មាន​នឹង​ហៅថា ព័ត៌មាន។ ប្រហែល​ជា​លោក​ផាន់ យល់​ហើយ​ក៏​មិន​ដឹង។ អាត្មា​ប្រែ​ម្ដង​ទៀត​ថា វត៌មាន សំស្ក្រឹត បាលី វត្តមាន បើ​តាម​ហ្នឹង​ដែល​ក្លាយ​មក​ជា ព័ត៌មាន នេះ គួរ​អាន ព រ៉ាត តៈ ម៉ាន ដ្បិត ត វា​នៅ​ពី​លើ ម ជិត​គ្នា ម ជា​អក្សរ​ចុះ​ក្នុង​វង់​សម្លាប់ នេះ​និយាយ​តាម​ខ្មែរ​ត្រូវ ម ហ្នឹង​ទៅ​ជា មា មៀ ទៅ​ជា​ម៉ា ហេតុ​អី​ក៏​ ម៉ា? ពី​ព្រោះ តៈ វា​នៅ​ពី​លើ​ហើយ​វា​ភ្ជាប់​ទៅ​ជា​រូប​សព្ទ​មួយ​​ហើយ គេ​អាន​ថា វាត់ តៈ ម៉ាន វត្ត​មាន ព រ៉ាត់ តៈ ម៉ាន ព័ត៌មាន ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ​យើង​ថា​មិន​កើត ពី​ព្រោះ​ចាស់​​ទុំ​យើង​ហៅ ព័ត៌មាន (ព ដៈ មាន) ទៅ​ហើយ។ និយាយ​ថា​ ព័ត៌មាន (ព តៈ ម៉ាន) វិញ​​វា​ប្លែក​ត្រចៀក​គេ​ណាស់ កែ​មិន​រួច​ទេ! នេះ​ហើយ​ដែល​អាត្មា​តាម​ចំណាំ​ជម្រាប​មក​ថា ពាក្យ​ណា​មួយ សម្ដី​ដែល​យើង​និយាយ​ថា​វា​ជ្រុល​ហួស​ហើយ វា​ខុស​ហើយ។ ហ្នឹង​គឺ​យូរ​ឆ្នាំ​ទៅ​យើង​កែ​វិញ​មិន​បាន​ទេ។ ដូច​ពាក្យ​ថា បត្តិញាណ (ប៉ាត់ តិ ញៀន)។ បត្តិញាណ មេ​ឃុំ លក់​គោ លក់​ក្របី រហូត​ដល់​មក បត្តិញាណ អនុញ្ញាត​ឲ្យ​កុល​បុត្រ​បួស​ក្នុង​សាសនា ហ្នឹង​ក៏​ហៅ បត្តិញាណ មេ​ឃុំ​ដែរ។ បើ​និយាយ​តាម​ពាក្យ​ហ្នឹង វា​មិន​មែន បត្តិញាណ ទេ សម្ដី​ខ្មែរ គេ​អាន​ថា បត្តិញាណ (ប៉ាត់ តិ ញ៉ាន) ពី​ព្រោះ​អក្សរ តិ វា​នៅ​ពី​លើ​អក្សរ ដិ វា​នៅ​ពី​លើ ត ម វា ត្ម ត្មា (ត ម៉ា) ដូច​ជា វត៌មាន (វ៉ តៈ ម៉ាន) អីចឹង (ត ម) វា ត្ម វា​មិន​មែន ត្ម ត្មា (ត មៀ) ទេ។ ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ ទើប​បុរាណ​ថា ព័ត៌មាន (ព ដៈ មាន) បើ​ឯង​អាន​ទៅ​ជា ព័ត៌មាន (ព័រ តៈ ម៉ាន)​ វិញ គេ​ថា​យើង​ព្រើល​ទៅ​ហើយ។ ដែល​និយាយ​នេះ​ឲ្យ​លោក​អ៊ុង ផាន់ សួរ​ហ្នឹង គឺ​គ្រាន់​តែ​ពន្យល់​ទេ មិន​ឲ្យ​ថា ពត៌មាន (ព រ៉ាត តៈ ម៉ាន) នោះ​ទេ តិច​លោ​ទៅ​ថា​អីចឹង។ បើ​បាលី​ដែល​គេ​រៀន​សព្វ​ថ្ងៃ​ហ្នឹង​គេ​អាន (វាត់​ តៈ ម៉ាន)។ វត្តមាន​ នេះ​ជា​ឈ្មោះ ឈ្មោះ​វិភត្តិ​អាខ្យាត ចំណែក​ខាង​ការ​បំបែក​កិរិយាសព្ទ ដែល​បារាំង​ហៅ​ថា verbe ជា​ពួក​ឈ្មោះ​ម៉ូតៗ​របស់ verbe នោះ​ផង គឺ​បច្ចុប្បន្ន verbe ណា បច្ចុប្បន្ន ដូច​ថា ខ្ញុំ​ទៅ… ខ្ញុំ​ធ្វើ… ខ្ញុំ​ឲ្យ… អាហ្នឹង​គឺ​ជា​បច្ចុប្បន្ន​គេ​ហៅ វត្តមាន។ វត្តមាន គឺ​ដូច​ព័ត៌មាន (ព រ៉ាត តៈ មាន) អីចឹង។ ឥឡូវ សារៈព័ត៌មាន ចុះ​ហេតុ​អី​គេ​យក សារៈ នឹង​មក​ថី! គឺ​លោក​អ្នក​បង្កើត​ពាក្យ លោក​ថា​ ព័ត៌មាន​ដែល​មាន​ខ្លឹមសារ ដែល​មាន​ប្រយោជន៍ intéressant បារាំង​​ថា intéressant ហើយ​អានឹង ​ដំណឹង​អី​មួយ​ដែល​គួរ​យក​មក​នាំ​ថ្លែង យក​មក​ឲ្យ​អស់​លោក​អ្នក​ទាំង​អស់​ឮ​រាល់​គ្នា​ហ្នឹង បាន​ជា​បង្កើត បញ្ចូល​ពាក្យ​ សារៈ នេះ​មួយ​មក ប៉ុន្តែ​ដល់​អ្នក​អាន លោក​អាន សាព័ត៌មាន ហ្នឹង​មិន​កើត​ទេ អាន​ហ្នឹង​ខូច​ហើយ ខូច​សម្ដី​មួយ​ហើយ។ នេះ​អាត្មា​បាន​សរសេរ​ពន្យល់​មក លោក​ចាង​ហ្វាង​វិទ្យុ​ហ្នឹង ច្រើន​ដង​ណាស់ ប៉ុន្តែ​គឺ​អ្នក​អាន​នេះ​ឯង គេ​មិន​សូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់ ខ្លះ​ក៏​ថា សារៈព័ត៌មាន​ទៅ ខ្លះ​ថា​សាព័ត៌មាន ទៅ ថា​សាព័ត៌មាន វា​បាត់ រ ទៅ វាទៅ​ជា​ព័ត៌មាន ដែល​រើសាជាថ្មី​វិញ ពីព្រោះ​សាចុះសា​ឡើង ដូច​យើង​និយាយ​ថា គេសា​ឡើង​ជា​ថ្មី ទៅ​មួយ​សា​ពីរ​សា។ សា​ ហ្នឹង​គ្មាន រ​ ទេ។ ដូច​ជា​សា​ស្រូវ សា​អី ដែល​វា​រើ​ឡើង​ទៀត ហ្នឹង​ដែល​គេ​ហៅ​ថា សា វា​ដែល​គេ​ច្រូត​អីចឹង​ទៅ នៅ​ជញ្ជ្រាំង វា ហើយ​មាន​ទឹក មាន​ដី​សើម ជញ្ជ្រាំង​វា​នៅស្រស់ វា​ដុះ​ពី​ជញ្ជ្រាំង​ហ្នឹង​ឡើង​ទៀត ដុះ​ភ្លាម ចេញ​ឱន​ទៅ ទុំ​ភ្លាម​មិន​យូរ​ទេ អា​ហ្នឹង គ្រាប់​ល្អិតៗ រួច​ស្រូវ​នេះ​បាយ​ឆ្ងាញ់​​ផង ប៉ុន្តែ​វា​ពិបាក​ច្រូត​ណាស់ អា​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា ស្រូវ​សា គេ​ហៅ​ សា​ស្រូវ​ក៏​បាន គេ​សួរ​ថា “ ចុះ​អង្ករ​ហ្នឹង​អី​ល្អិត​ឆ្មិញ​អីចេះ! ថា​ទេ! អង្ករ​សា​ស្រូវ​សា​ទេ។ តា​ឡេងៗ គ្រាប់​ស្រូវ​ហ្នឹង​ល្អ​​ណាស់។ អា​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា សា។ សា ហ្នឹង​អត់ រ ទេ។ រួច​បើ​យើង​អាន សាព័ត៌មាន វា​ដូច​ជា​សា​ហ្នឹង​អីចឹង​ដែរ ថា​ព័ត៌មាន​ហ្នឹង​គេ​រើសើ​ឡើង​វិញ​ជា​ថ្មី​ទៀត។ មិន​មែន​ជា​ព័ត៌មាន មាន​ខ្លឹម មាន​ប្រយោជន៍​នោះ​ទេ។
នេះ​ហើយ​បាន​អាត្មា​ចេះ​តែ​រំឮក ថា​កុំ​ឲ្យ​អាន​ខុស​អីចឹង។ រួច​ចេះ​តែ​កញ្ឆក់ ហើយ​និង​ប្រញឹក ចុះ​ប្រញាប់​នឹង​ទៅ​ណា គ្រាន់​តែ រៈ។ រៈ ហ្នឹង​ឮ​តែ​បន្តិច ចុង​មាត់​ប៉ុណ្ណឹង​តើ! សារព័ត៌មានៗ។ កុំ​ចាំ (សា រៈ ព ដ មាន) សារព័ត៌មាន​នោះ វា​វែង​ណាស់។ កុំ​ឲ្យ​តែ សាព័ត៌មាន។ សារព័ត៌មាន សារទូរលេខ សារទូរស័ព្ទ សារប្រយោជន៍។ រួច​ឥឡូវ សាប្រយោជន៍ សាទូរលេខ សាទូរស័ព្ទ។ ទូរលេខ (ទូ រៈ លេ ខៈ) មក​ពី៖ ទូរៈ ប្រែ​ថា​ពី​ចម្ងាយ។ លេខៈ ថា​សរសេរ​កាល​នោះ គឺ​ថា​ប្រែ​ឲ្យ​ត្រូវ​នឹង​ពាក្យ​ថា តេឡេក្រាម ថា​សរសេរ​មក​ពី​ចម្ងាយ។ តេឡេហ្វូន និយាយ ឬ​កត់​មក​ពី​ចម្ងាយ។ ចុះ​រួច​បើ​ថា​ ទូ​លេខ ទូ​សព្ទ​ ហើយ​វា​ទៅ​ជា​ទូ​ដាក់​លេខ ទូ​ដាក់ នែក! កុម្ពី អី​ទៅ​ហើយ?​ វា​ខុស​គ្នា​អី​ចឹង! បាន​ជា​តោង​កុំ​អាល​ចោល កុំ​អាល​នឹង​ទៅ! ប្រញឹក​ទៅ​ណា អក្សរ​គេ​មាន​ដូច​ជា​និយាយ​ទៅ​វា​បែក​ទៅ​ទៀត។ អាត្មា​ចំណាំ​ទូល​ថ្វាយ​ថា ព្រះរាជឱង្ការ​នូវ​ព្រះ​បន្ទូល​សូរ​សីហនាទ ព្រះបាទ​សម្ដេច​ អង្គអីៗ គេ​ចេញ​ព្រះនាម​ទៅ មិន​ថា​នែក! សូរ​សីហនាទ​ទេ សូ​សីនាទ (សូ សី នាត)។
សូរៈ ប្រែ​ថា…
អានតទៅទំព័រ ទី២


Twitter Delicious Facebook Digg Favorites More