Khmer Literatures of Somdechsongharaj Choun Nat

ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ ខ្ញុំ​ទៅ​ចាក់​ថ្នាំ អស់​៥០០​រៀល​ហើយ មិន​ទាន់​ជា​សោះ! ចម្លើយ​នេះ​ច្បាស់​ណាស់ គឺ​ពូ​នោះ​ មិន​មែន​ឲ្យ​ពេទ្យ​មើល មិន​មែន​ឲ្យ​ពេទ្យ​ចាក់ មិន​មែន​យក​ថ្នាំ​មក​ចាក់​ ខ្លួន​គាត់​ទេ មិន​មែន​ចាក់​ខ្លួន​គាត់​​ទេ អ្នក​ដែល​ឆ្លើយ​របៀប​នេះ សឹង​តែ​គ្រប់​គ្នា…។
សឹង​តែ ហ្នឹង​ក៏​ប្រើ​ណាស់​ឥឡូវ។ សឹង​តែ គេ​ប្រើ​ដោយ​ឡែក​ទេ គេ​មិន​មែន​យក​មក​ប្រើ​អីចឹង​ទេ សូម​លោក​ផាន់​ជ្រាប អា​ហ្នឹង​គេ​ថា ស្ទើរ​តែ។ ស្ទើរ, ស្ទើរ​តែ។ ឥឡូវ​នេះ ស្អី​ក៏​សឹង ស្អី​ក៏​សឹង​ទាំង​អស់។ សឹង ហ្នឹង ពាក្យ​ហ្នឹង​ស្រុក​អាត្មា ស្រុក​ស្រែ គេ​មិន​និយាយ​ថា​សឹង​ហ្នឹង​ផង គេ​និយាយ​ថា ស៊ឹង​ៗ ហ៊ឺ! ពិបាក​ស៊ឹង​ងាប់​ហើយ​វ៉ី! គឺ​ស្ទើរ​ ពាក្យ​ហ្នឹង​គេ​ថា ស្ទើរ, រក​កល ឯ​សឹង​នោះ គេ​និយាយ​អ៊ីចេះ គេ​ថា យើង​សព្វ​ថ្ងៃ​កុំ​ទៅ​ប្រចាំ​គ្នា ថា​អ្នក​ណា​នឿយ​តិច អ្នក​ណា​នឿយ​ច្រើន​អី! មក​ធ្វើ​ការ​រួម​គ្នា​ហ្នឹង វា​ពិបាក​សឹង​តែ​ទាំង​អស់​គ្នា គឺ​ថា​សុទ្ធ​តែ អា​ហ្នឹង​បាន​និយាយ​ថា សឹង សុទ្ធ​សឹង​តែ។ គេ​សួរ​ថា ចុះ​អីវ៉ាន់​អី​មាន​នៅ​ក្នុង​បន្ទប់​ហ្នឹង​ខ្លះ​ ថា​ មាន​សុទ្ធ​សឹង​តែ​ការុង​ដាក់​អង្ករ​ៗ ការុង​ ហ្នឹង​ត្រូវ​និយាយ សឹង ពាក្យ​នេះ​គេ​និយាយ​រាយ​រង​តាម​ធម្មតា​ទេ បើ​និយាយ​ក្នុង​សំបុត្រ​ស្នាម យក​មក​ប្រើ​វា​ច្រឡំ​ ប្រើ​តែ ស្ទើរ​តែ ទើប​បាន​វា​ច្បាស់ ពិបាក​ស្ទើរ​ស្លាប់។ ស្ទើរ គឺ​ថា វា​មិន​ពេញ​ជា​គ្រប់​គ្រាន់​ទេ គឺ​វា​ស្ទាក់​ស្ទើរ​ទេ ហ្នឹង​ក៏​ស្រេច​នឹង​ប្រើ​ទៅ​ចុះ! អត់​អី​ទេ! ពាក្យ​អស់​នេះ​ក៏​មិន​ត្រូវ​គួរ​នឹង​សួរ​ទេ ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ​ចាក់​អី​នេះ នឹង​អ្នក​និយាយ​ទេ បើ​អ៊ីចឹង​សុំ​អត្មា​ពន្យល់​មួយ​ឲ្យ​ជា​ហេតុ​ថា ទៅ​ណា​ហ្នឹង? ទេ​ទៅ​បាយ​សិន។ បាយ​ឯណា​ថ្ងៃ​ណេះ? ទៅ​ផ្សារ។ រួច​ទៅ​បាយ​យ៉ាង​ម៉េច? រួច​សួរ​គ្នា​ថា បាន​ហើយ​ឬ​នៅ? អា​ហ្នឹង​ជា​ពាក្យ​គេ​កាត់ គឺ​ថា​ទទួល​ទាន ឬ​បរិភោគ ឬ​ពិសា​បាយ​ហើយ​ឬ​នៅ? ប៉ុន្តែ​ដល់​គេ​និយាយ​ខ្លី​ទៅ គេ​ថា​ បាយ​ហើយ​ឬ​នៅ? រួច​វា​មិន​មែន​មាន​តែ​បាយ​អី ​សម្ល ម្ហូប នំ​ចំណី​អី​ក៏​វា​គ្រប់​ហ្នឹង រួច​និយាយ​ថា បាយ​មួយ​មុខ ដ្បិត​វា​ជា​មេ​របស់​ភោជន អា​ហ្នឹង​ស្រេច​គេ​ប្រើ​ទេ ទម្លាប់​ស្ដាប់​គ្នា​បាន​ទៅ​ ណា​ឯកឧត្ដម! បើ​បារាំង​ច្រើន​ណាស់​ដែរ​អា​ហ្នឹង!។ ឯកឧត្ដម​មាន​ប្រសាសន៍​បន្តិច​មើល បារាំង​ថា​ម៉េច​​អា​ហ្នឹង? (សំឡេង​តប៖ បាយ) ទេ! កុំ​និយាយ​បាយ​ទៅ​ចុះ ស្អី​ក៏​ដោយ​ដែល​គេ​កាត់​អ៊ីចឹង។ គេ​មិន​និយាយ​ឲ្យ​គ្រប់។ អស់​លោក​អ្នក​បារាំង​ ទេ ឲ្យ​ឃើញ​ថា​បារាំង​ក៏​គេ​មាន​ដែរ ជាតិ​ណា​ក៏​មាន​ភាសា​អ៊ីចឹង (សំឡេង​តប៖ au lit អូលី ទទួល​ទាន​ដំណេក au lit) ហ៎ា! au lit គេ​ថា ឯ​គ្រែ (គ្រែ) ហ្ន៎ក! ឯ​គ្រែ! ឃើញ​ទេ គេ​មិន​ថា​ដេក​ទេ មិន​ទទួល​ទាន​ដំណេក​ទេ គេ​ថា ឯ​គ្រែ បើ​ពុំ​នោះ​សោត​គេ​និយាយ​ថា ទៅ​រក​គ្រែ​ ហ្នឹង​គឺ​ថា​ដេក​ហើយ ទៅ​ដេក​ហើយ ស្រេច​នឹង​គេ​សន្មត​ប្រើ​ទេ​លោក! កុំ​លោក​ឆ្ងល់​ឡើយ ប៉ុន្តែ​អាត្មា​មិន​ដែល​និយាយ​អីនឹង​គេ​ទេ អាត្មា​បង្រៀន​កូន​ចៅ​ថា កុំ​ឲ្យ​និយាយ​អ៊ីចឹង កុំ​ឲ្យ​ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ​អ៊ីចឹង។ វា​ទៅ​ជា​ខ្លួន​យក​ស្អី​ទៅ​ចាក់​ឲ្យ​ពេទ្យ​ទៅ​វិញ។ ទៅ​ចាក់​ពេទ្យ។ ចាក់​ពេទ្យ ចាក់​ថ្នាំ អា​ហ្នឹង​មិន​បាច់​សួរ​ទេ ទុក​ជា​ចប់​ប៉ុណ្ណឹង​ទៅ​ចុះ! សុំ​ឲ្យ​លោក អ៊ុង ផាន់ យល់​យ៉ាង​ខ្លី​ប៉ុណ្ណឹង​ទៅ​ចុះ! អាត្មា​ដោះ​ស្រាយ​ហ្នឹង​ល្មម​ជា​យល់​ហើយ ពី​ព្រោះ​វា​មិន​មែន​ជា​ការ​ក្រ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថា ដែល​សួរ​ហ្នឹង មិន​បន្ទោស​ទេ។
ឥឡូវ​អាត្មា​សុំ​មើល​សំបុត្រ នែក! អ្នក​ឧបាសិកា​មួយ​នៀក! គួរ​ដោះស្រាយ​ឲ្យ​គាត់​ទៅ ព្រោះ​គាត់​​បែប​ដូច​ជា​​ចង់​ដឹង​ណាស់។ ឧបាសិកា​នេះ គាត់​សរសេរ​ដៃ​គាត់ នៀក! អក្សរ​ក្រមុច​ៗ ដូច​កន្ទុយ​កូន​ឆ្មា​អីចឹង ប៉ុន្តែ​គួរ​ស្ងើច​គាត់​ណាស់ សរសេរ​ត្រឹម​ត្រូវ​ផង នៅ​ត្បូង​ឃ្មុំ នៅ​ខាង​ស្រុក​ត្បូង​ឃ្មុំ នៅ​ផ្សារ​សួង។ ចាំ​អាត្មា​មើល​ទៅ​ម្ចាស់​ថា អឺ! គាត់​ដាក់​ថា ទួល​ព្រះ​បង្គំ​ជា​ខ្ញុំ​នាម នែក​ៗ! អាត្មា​មិន​ដែល​និយាយ​ទេ ពី​ព្រោះ​អា​នេះ វា​ប៉ះ​មក​លើ​ពាក្យ​អស់​អីចឹង ប៉ុន្តែ​សូម​ជម្រាប​អ្នក អ្នក​អី​គេ​ទេ ភ្លេច​ឈ្មោះ​ទៅ អ្នក​ឧបាសិកា យូលី។ គេ​មិន​ដែល​និយាយ​ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ» ទេ អ្នក​និយាយ​នឹង​ហ្លួង និយាយ​នឹង​ស្ដេច​អី​ក៏​ដោយ​ គេ​ថា «ខ្ញុំ​ម្ចាស់» បើ​ស្រី​គេ​ថា «ខ្ញុំ​ម្ចាស់» ប៉ុន្តែ​គាត់​មិន​សូវ​យល់​រាជ​សព្ទ មិន​បន្ទោស​ទេ សុំ​ឲ្យ​ចាំ​ទៅ! ទាំង​អស់​លោក​អ្នក​ស្ដាប់។ ស្រី​គេ​មិន​ដែល​និយាយ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ» ទេ។ ប្រុស​ទើប​បាន​គេ​និយាយ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ», «ទូល​បង្គំ» បើ​ស្រី​គេ​ថា «ខ្ញុំ​ម្ចាស់»។ រួច​ខ្លះ​ទៅ​ដាក់ «ទូល​ព្រះ​បង្គំ​ជា​ខ្ញុំ​ម្ចាស់» ទៅ​ទៀត វា​ជ្រៅ​ណាស់ ឧបាសិកា យូលី អាយុ​៥២​ឆ្នាំ ជាតិ​ខ្មែរ អឺ! នៅ​ខាង​លិច​ផ្សារ​សួង ស្រុក​ត្បូង​ឃ្មុំ ខេត្ត​កំពង់ចាម ខ្ញុំ​ម្ចាស់ អាត្មា​ថា​តាម​ចុះ! សូម​បង្អោន​កាយ​វាចា​ចិត្ត អឺ! អ្ហេ៎! មើល​មិន​ឃើញ អក្សរ​គាត់​ល្អិត​ៗ​… ទេ​គាត់​សួរ​ខ្លី​ទេ បាន​ជា​យក​មក​ដោះ​ស្រាយ​ឲ្យ​គាត់។ បង្អោន​កាយ​វាចា​ចិត្ត​គោរព​ដ៏​ជ្រាល​ជ្រៅ​ចំពោះ​សម្ដេច​ជា​ទី​គោរព និង​សូម​ក្រាប​ទូល​អំពី​ភាសា​ខ្មែរ​យើង​ទាំង​អស់ ពុំ​ដឹង​ជា​ធំ ឬ ម៉េច​ចេះ? អឺ! វា ​ត្រង់​សេចក្ដី ដែល​កូន​ក្មួយ​ហៅ​ឪពុក​ធំ និង​ម្ដាយ​ធំ ថា​ធំ​ៗ​ទាំង​អស់ ពុំ​ដឹង​ជា​ធំ​ស្រី ឬ​ធំ​ប្រុស​ខាង​ម្ដាយ ឬ​ខាង​ឪពុក​ទេ។ ចំណែក​ខាង​អ្នក​នៅ​ស្រុក​ស្រែ​ចម្ការ ច្រើន​តែ​ប្រើ​ពាក្យ ធំ ពុំ​សូវ​មាន​ពាក្យ​ថា អ៊ំ ទេ គាត់​ដាក់​ថា អុំ ដូច​អ្នក​នៅ​ ទីក្រុង​ទេ។ ខ្ញុំ​ម្ចាស់​ឆ្ងល់​ណាស់​ត្រង់​ពាក្យ អុំ នេះ ហេតុ​ដូច​ម្ដេច​បាន​ជា​ចាស់​ទុំ ពុំ​យក​មក​ប្រើ​ឲ្យ​បាន​ច្រើន ដូច​ពាក្យ ធំ (នេះ​ឯង)​ នេះផង ត្រង់​ពាក្យ​នេះ មួយ​ណា​ប្រសើរ​ជាង​ណា? ហេតុ​ដូច​ម្ដេច​បាន​ជា មា ហៅ​ថា ពូ ទៅ​វិញ? ឪពុក​មា និង​មីង ហៅ​ថា​មីង​ៗៗ រួច​ពុំ​ដឹង​ជា​ប្អូន​ឪពុក ឬ​ប្អូន​ខាង​ម្ដាយ​ទេ? ចំណែក​ខាង​បង​ ថ្លៃ​ប្រុស និង​បង​ថ្លៃ​ស្រី​ត្រូវ​ហៅ​ថា អ្នក ដូច​គ្នា ពុំ​ដឹង​ជា បង​ថ្លៃ​ហ្នឹង​ខាង​ណា​ទេ? ខាង​ប្ដី​ឬ​ខាង​ប្រពន្ធ វា​ពុំ​ដឹង។ ម្យ៉ាង​ទៀត​អស់​លោក​ខាង​ប្រុស​ៗ​ហៅ​ប្រពន្ធ ថា​ អូន ប្រពន្ធ? (សំឡេង​សើច) គាត់​ឆ្ងល់​អីចឹង ថា អូន រួច​(ប្រពន្ធ​ហៅ) ប្រពន្ធ​វិញ​ហៅ​​ប្ដី​វិញ​ថា បង នេះ​ជា​ពាក្យ​ល្អ​ហើយ តែ​ដូច​ជា​ច្រឡំ​ថា​បង​ប្អូន​បង្កើត (សើច…) ច្រឡំ ​ថា​បង​ប្អូន ដែល​កើត​ចេញ​ពី​ពោះ​ម្ដាយ​តែ​មួយ។ ខ្ញុំ​ម្ចាស់​សរសេរ​សំបុត្រ​នេះ​ទាំង​សេចក្ដី​ល្ងង់​ខ្លៅ ពុំ​យល់​ពាក្យ​រាក់​ជ្រៅ​សោះ សេចក្ដី​ដូច​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ថ្វាយ​ខាង​លើ​នេះ សូម​សម្ដេច​ជា​ម្ចាស់​ទ្រង់​វែក​ញែក ពន្យល់​ខ្ញុំ​ម្ចាស់​ឲ្យ​អស់​សេចក្ដី​សង្ស័យ ឲ្យ​ទាន!។
យី! គាត់​សួរ​អីចេះ​ទេ​តើ! នែក! អ្នក​យូលី សួរ​ហ្នឹង​ក៏​គាត់​ឆ្ងល់​មែន​ហើយ ប៉ុន្តែ​អាត្មា​សុំ​ដោះស្រាយ​ទៅ​ចុះ! ត្រង់​ណេះ​គឺ​ស្រេច​តែ​គេ​សន្មត​ហៅ​ទេ ពី​ព្រោះ​ខ្មែរ​យើង​មិន​ដូច​ជាតិ​ដទៃ មិន​ដូច​បាលី​ទេ បាលី​គេ​តែ​ឮ​ឡើង គេ​ដឹង​ថា ខាង​ឪពុក ឬ​ខាង​ម្ដាយ​តែ​ម្ដង រួច​ភាសា​ដទៃ ដូច​ចិន ដូច​ជាតិ​ណា​ក៏​គេ​មាន​អីចឹង​ច្រើន តែ​ខ្មែរ​គឺ​ថា បើ​មីង មីង​ហ្នឹង​គេ​សួរ​ថា មីង មីង​ហ្នឹង ប្អូន ណែក​ឪ ឬ​ប្អូន​ម៉ែ? ថា​មីង​ខាង​ម្ដាយ មីង​ខាង​ឪពុក មា​ខាង​ម្ដាយ មា​ខាង​ឪពុក អា​ហ្នឹង​គេ​គេ​ដាក់​បន្ថែម។ អាត្មា​ស្មាន​ទៅ គឺ​បុរាណ​យើង ពី​ដើម​មិន​មែន​ជា​ល្ងង់​សព្វ​បើ​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ ប៉ុន្តែ​លោក​មិន​ចង់​ឲ្យ​យើង​ពិបាក ក៏​គេ​ហៅ​អីចឹង​តែ​ម្ដង​ទៅ។ ឯ​ពាក្យ​ថា អ៊ំ ថា អុំ ថា អ៊ំ នេះ ពាក្យ​នេះ​ក៏​ទើប​នឹង​កើត ជា​សម័យ​ត​មក​ក្នុង​ក្រុង​ទេ អ្នក​ស្រុក​ក្រៅ​គេ​មិន​សូវ​ដែរ​ប្រើ ប៉ុន្តែបើ​​កាល​ណា​និយាយ​ថា ធំ ថា​អី ឪពុក​ធំ ម្ដាយ​ធំ បើ​អ្នក​ដែល​គេ​រើស​អើង​គេ​ថា! អឺ! សម្ដី​អ្នក​ស្រែ តាម​ការ​ពិត​ទៅ វា​មិន​អ្នក​ស្រែ អ្នក​ភ្នំពេញ​ឯណា​ទេ ពាក្យ អ៊ំ អុំ នោះ ខ្លះ​ហៅ អុំ ខ្លះ​ហៅ អ៊ំ គេ​ហៅ​ពាក្យ​ទំយើ ពាក្យ​លើក​ទំយើ​ថ្នម។
ឯ​ធំ គឺ​ធំ​ហើយ ប៉ុន្តែ​គេ​ហៅ​ធំ ហៅ អុំ ខ្លះ​ហៅ អុំ ខ្លះ អ៊ំ ទៅ ហ្នឹង​ពាក្យ​ទំយើ​ៗ​ហ្នឹង ដូច​គេ​និយាយ​មនុស្ស​ចាស់ និយាយ​ក្មេង​តូច​តាច​អីចឹង អាស្រ័យ​ បរិភោគ ស៊ី គេ​ថា​ ញ៉ាំ។ ញ៉ាំ ហ្នឹង​ជា​ពាក្យ​ទំយើ គេ​និយាយ​តែ​ក្មេង​តូច​ៗ​ទេ បើ​ចេះ​ស្ដី​ឡិកឡក់​បន្តិច​បន្តួច​ហ្នឹង ម៉ែ បង​ប្អូន នាង​ញ៉ាំ​ទៅ​កូន កូនញ៉ាំ​នោះ ញ៉ាំ​នេះ​ទៅ តែ​ដល់​ពេញ​ក្រមុំ​ហើយ លែង​ញ៉ាំ​ហើយ (សើច)។ រួច​បើ​ដេក គេ​ថា​គេង ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា​ពាក្យ​ទំយើ ពាក្យ​ថ្នម កាល​វា​នៅ​តូច​ គេង​ទៅ​កូន គេង​ទៅ ហ្នឹង​គឺ​កាល​ដែល​នៅ​តូច ចុះ​បើ​ដល់​ធំ​ហើយ កំឡោះ​ហើយ ទេ​អញ​ទៅ​រក​គេង​សិន​ហើយ ដែល​គេ​ថា​ហ្នឹង អាត្មា​ស្មាន​ទៅ​ទេ ដែល​គេ​និយាយ​ថា​គេង គេង​គេ​ថា​ឲ្យ​គេ​មាន​អាយុ​វែង​ទេ​តើ! ពីព្រោះ​គេ​មិន​ចង់​ចាស់។ ញ៉ាំ​អី​អស់​ហ្នឹង គេ​ថា​ឲ្យ​គេ​នៅ​តែ​ក្មេង​អីចឹង នៅ​តែ​ក្មេង​អីចឹង នេះ​(ដល់)​បក​ស្រាយ​តាម​យល់​ទេ (សួរ) អើ! អញ្ជើញ​គេង​ទៅ អើ! ក្មេង​និយាយ​នឹង​ចាស់ ពាក្យ​ហ្នឹង​ក៏​ស្រេច​នឹង​គេ​ប្រើ​ទៅ​ចុះ! យើង​មិន​បន្ទោស​ទេ ប៉ុន្តែ​គេ​ហៅ​ថា​ថ្នម​វា​ហួស​ ថ្នម​វា​ហួស ដល់​តា​ក៏​ តា​ញ៉ាំ​បាយ​ហើយ​នៅ​តា?… តា​គាត់​មិន​ថា​អី​ដែរ គាត់​ចង់​រស់​យូរ​ដែរ (សើច) ថា! វា​ហៅ​ឯង​ដូច​កូន​ក្មេង​អីចឹង រួច​បើ​តា​ហ្នឹង​គាត់​មាន​គំនិត​ជ្រៅ គាត់​មិន​ខឹង​ទេ គាត់​ថា​ យ៊ើស!  វា​ឲ្យ​ឯង​ក្មេង វា​ឲ្យ​ឯង​អាយុ​វែង​តើ! ប៉ុន្តែ​បើ​និយាយ​តាម​ការ​ពិត​ក្នុង​សំបុត្រ​ស្នាម​គេ​មិន​ប្រើ​សោះ​ហើយ គេ​ហៅ​ពាក្យ​ទំយើ ពាក្យ​ម្ញ៉ែម្ញ៉ ពាក្យ​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា​ពាក្យ​ម្ញ៉ែម្ញ៉។ មិន​មែន​តែ​មួយ​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ បើ បៅ ខ្លះ​ថា​ម៉ឹម ខ្លះ​ថា​អឹម ខ្លះ​ថា បឹម អី​ទៅ អា​ខ្លះ​ថា​អី​ទេ! ស្រេច​តែ​គេ​សន្មត​ទេ អ្នក​កុំ​ឆ្ងល់​អី! អ្នក​យូលី កុំ​ឆ្ងល់ អ្នក​ចង់​និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច ក៏​និយាយ​ទៅ​ចុះ! ប៉ុន្តែ​យើង ធ្លាប់​ហៅ​ធំ​ៗ​ទៅ រួច​ត្រង់ ខាង​ម្ដាយ ខាង​ឪពុក ទៅ​ពុំ​រួច​ទេ បើ​បាលី​មាន «មាតុលៈ» មាតុលៈ គឺ​មា​ខាង​ម្ដាយ ឪពុក​ធំ​ខាង​ម្ដាយ​​អីចឹង​ដែរ បើ​​ឲ្យ​ច្បាស់ គេ​ថា មហា​មាតុលៈ គឺ​ឪពុក​ធំ​ហើយ​ហ្នឹង បើ​ថា មាតុលៈ ទទេ គេ​ថា មា រួច​ចុះ​បើ​ជា​ស្ត្រី​វិញ គឺ «មាតុឆា»។ មាតុឆា ម្ដាយ​មីង​ខាង​ម្ដាយ រួច​បើ​ជា​ខាង​ឪពុក​ថា​ «បិតុឆា», បិតុឆា គឺ​ម្ដាយ​មីង​ខាង​ឪពុក។ រួច មាតុលៈ មា​ខាង​ឪពុក មហា​មាតុលៈ គឺ​ឪពុក​ធំ​ខាង​ឪពុក អើ! ខាង​ម្ដាយ ខាង​ឪពុក បិតុលៈ បាន​ជា​បុរាណ​ហៅ​ថា «បិតុល» [បិ.ដុល] គេ​មិន​ថា បិតុលៈ ទេ ថា បិតុល​ ព្រះ​បិតុល គឺ​ពាក្យ​រាជ​សព្ទ គឺ​ថា ជា​ក្ស័ត្រិយ៍​ហ្នឹង លោក​ត្រូវ​ជា​ឪពុក​ធំ​ខាង​បិតា។
នែក! រួច​ឆ្ងល់​មួយ​ទៀត​ថា​ម៉េច​ហ្នឹង​ពាក្យ អ៊ំ នេះ អ្ហេ៎! អ្នក​គាត់​ឆ្ងល់​និង អ៊ំ ហ្នឹង​ទេ​តើ! ឥឡូវ​អាត្មា​ដោះស្រាយ​ប៉ុណ្ណឹង​ហើយ។ រួច​ត្រង់ មា ត្រង់ មីង នែក! អ្នក​សរសេរ​នេះ​ត្រូវ មាន​ខ្លះ សរសេរ មី ញ [មីង និង ញ] អាន​ មីញ មិន​ដឹង​ជា​និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច មីញ ហ្នឹង អា​ហ្នឹង​ដល់​ត្រង់​ហ្នឹង អាត្មា​សុំ​ថា មួយ​ទៀត​អំពី​ពាក្យ មេ និង មី អ្នក​ស្រុក​ភ្នំពេញ​នេះ​និយាយ មី ច្រើន​ណាស់ មី​នេះ មី​នោះ មី​ឯង។ ម៉េច​ក៏​ទៅ​ជា មី ទៅ​វិញ? គឺ​មេបា អាត្មា​ដូច​ជា​មិន​ចេះ​និយាយ​តែ​ម្ដង តាំង​ពី​កើត ក្មេង​ចេះ​ស្ដី​មក​និយាយ​ថា មេ អីចឹង បើ​កូន​ចៅ​គេ​ហៅ​ថា ណែក! មេ​នេះ​មក​ណេះ គេ​មិន​ចេញ​ឈ្មោះ​ទេ ដល់​វា ស្និទ្ធ​ជិត​នោះ នេះ​មី។ អត់​ទេ មី ប៉ុន្តែ​មិន​ចាប់​ខុស​ចាប់​អី​ទេ ស្រេច​តែ​ប្រើ​ទៅ​ចុះ! រួច​បើ​គេ​ចង់​និយាយ​ថា កូន​ប្រុស​កូន​ស្រី ដូន​តា ដល់ ដូន​ ហ្នឹង​គឺ​ថា​ច្បាស់​លាស់​ជា ជា​ជី​ដូន​ហើយ ប៉ុន្តែ​មិន​ដឹង​ខាង​ឪពុក ឬ​ខាង​ម្ដាយ តា អីចឹង បុរាណ​គ្មាន​ពាក្យ យាយ ទេ មាន​តែ​ ដូន មាន​ឈ្មោះ​ស្រុក មាន​ឈ្មោះ​ស្រែ មាន​ឈ្មោះ​ភូមិ​អី​សព្វ​ថ្ងៃ​ដូច​ជា ដូន​ស្ដើង ព្រែក​តា​ទែន​អី ព្រែក​ដូន​ស្ដើង​អី​អស់​ហ្នឹង គឺ​ពី​ដើម​គ្មាន​ពាក្យ​ «យាយ» ​ទេ។ យាយ​ នេះ​ទើប​ហ្នឹង​កើត​ខាង​ក្រោយ​ទេ។ យាយ​ ហ្នឹង​វា​ដោយ​មក​ពី​ភាសា​ជិត​ខាង​យើង ដូច​លាវ​ ដូចថៃ​ជា​ដើម គេ​​និយាយ ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​និយាយ​ច្រឡំ​ទេ គេ​ថា ពូយ៉ា​តាយ៉ាយ [ปู่ย่าตายาย]។ ពូ​យ៉ា​តា​យ៉ាយ គឺ​ជីដូន​ជី​តា​ខាង​ឪពុក​ខាង​ម្ដាយ​គេ​ហៅ​ខុស​គ្នា។ រួច​លាវ​ គេ​ថា ពូញ៉ា តា​ញ៉ាយ [ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ] គេ​ហៅ​អីចឹង​ទៅ ដល់ យាយ ហ្នឹង វា​ជាប់​មក​ពី យ៉ាយ យ៉ាយ ហ្នឹង​យើង​ក៏​យក​មក​ប្រើ​ខ្លះ​ទៅ ឯ​ពិត​ជា​ពាក្យ​ខ្មែរ​បុរាណ គេ​មិន​ដែល​ហៅ យាយ​ ទេ គេ​ហៅ​ថា «ដូន»។ អញ្ជើញ​ទៅ​ណា​ដូន? បើ​គួរ​សម​ទៅ​ អញ្ជើញ​ទៅ​ណា​ជី​ដូន​អើយ! ក៏​ទាំង​ថ្ងៃ​អីចេះ។ «ជី​ដូន» ពាក្យ​ថា ជី​ដូន គឺ​យាយ​នោះ​គាត់​ចាស់​ហើយ គាត់​កាន់​សីល ស្លៀក​ស ធ្វើ​ដូច​ជា​យាយ​ជី​អីចឹង អា​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា ដូន​ជី។ «ជី» ហ្នឹង​ជា​ពាក្យ​គោរព​ល្អ​ណាស់ បើ​បួស​នេន សឹក​មក​​ហៅ​ថា ជី ឈ្មោះ​អី​ថា ជី​ទេព។ ឈ្មោះ​ទេព ហៅ​ជី​ទេព បើ​បួស​ភឹក សឹក​មក​ហៅ​ថា ណែក អ្នក​ទេព រួច​ដល់​ហៅ​ទើប​នឹង​សឹក​ថ្មី​ៗ​ហៅ​ថា «អន្ទិត»។ អន្ទិត មក​ពី​ពាក្យ​​ថា «បណ្ឌិត» ពី​ព្រោះ​គេ​ថា រៀន​សូត្រ​ចេះ​ដឹង​ជា​អ្នក​មាន​ការ​ជ្រៅ​ជ្រះ​ហើយ បាន​គេ​ហៅ​ថា បណ្ឌិត។ បណ្ឌិត ហ្នឹង​គ្មាន​បាន​ដល់​ថ្នាក់​ដុកទ័រ​ទេ បណ្ឌិត​ហ្នឹង។ គឺ​ថា ចេះ​តែ​ហៅ​ទៅ​។ អា ចង់​អា​គ្មាន​សរសេរ​អក្សរ​មិន​ត្រូវ ក៏​បណ្ឌិត​ដែរ។ បាន​ជា​ចាស់​ទុំ​ហៅ​ទៅ  បណ្ឌិត ក្លាយ​មក​ជា អន្ទិត។ នែក! អ្នក​អន្ទិត​មក​ពី​ណា​? ហ្នឹង ហ្នឹង គឺ​បួស​ភឹក​ ក៏​ដោយ បួស​នេន​ក៏​ដោយ បើ​ទើប​សឹក​ថ្មី​ៗ គេ​ហៅ អន្ទិត។ ចុះ​បើ​ហៅ​រួប​រួម ហៅ ជី ជីសមណៈ ជី​ព្រាហ្មណ៍ ដូន​ជី តា​ជី យាយ​ជី គឺ​ថា​អ្នក​កាន់​សីល អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​ត្រឹម​ត្រូវ​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា ជី ទាំង​អស់ រួច​បាន​ជា​បណ្ឌិត។ នេន ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា ជី ពី​ព្រោះ​ថា​វា​ក្មេង ប៉ុន្តែ​ទើប​សឹក​មក ទើប​សឹក​ពី​ផ្នួស វា​ត្រឹម​ត្រូវ វា​ត្រឹម​ត្រូវ​ជាង​ឯ​ទៀត បាន​ជា​ហៅ ជី ឥឡូវ​បាត់​ហើយ នៅ​តែ យាយ​ជី តា​ជី នៅ​មាន។ បាន​ជា​ពាក្យ​ថា​​ម៉េច ថា កុំ​ដើរ​កៀន​ស្កុន កុំ​កាច់.. ទេ​ខុស​ទេ! … សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ ពាក្យ​នែក! ព្រះ​រាជ​សម្ភារ ក្នុង​ព្រះ​រាជ​និពន្ធ ព្រះ​រាជ​សម្ភារ​ថា សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ កុំ​លង់​ដោយ​ខ្យល់ កុំ​ឱន​ពាក្យ​ពល កុំ​ខ្វល់​ដោយ​ស្រី កុំ​កាន់​ពិស​យង់ គប់​នៅ​ស្ត្រី…
សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ ត្រង់​ណេះ​បាន​សេចក្ដី​ថា យាយ​ជី តា​បស លោក​នេន លោក​ភឹក អ្នក​បួស​ទាំង​ប៉ុន្មាន​គេ​ហៅ​ថា សមណជន​ នោះ ​គឺ​កុំ​ទៅ​កើត​ក្ដី​នឹង​ពួក​ហ្នឹង កុំ​យក​ខ្លួន​ទៅ​ពាល់ កុំ​ឈ្លោះ​នឹង​ពួក​ហ្នឹង បាន​ជា​លោក​ថា សមណៈ​ជន​ជី កុំ​ឲ្យ​ក្ដី​ត្រូវ គឺ​ថា កុំ​ឲ្យ​វ​វឹក​នឹង​លោក បុរាណ​គេ​ថា​ភ្លើង បើ​អាណា​ចង់​ប្ដឹង​ពី​លោក​សង្ឃ​អី ឈ្លោះ​ប្រកែក​ពី​នេះ​ពី​នោះ គេ​ថា ​នាង​អើយ! កុំ​ពាល់​ភ្លើង​វើយ! ក្ដៅ​ណ៎ា! ហ្នឹង​គេ​និយាយ​ពី​បុណ្យ​បាប គេ​ថា​ចុះ​នរក​អ្ហ៎ាះ! កុំ​ទៅ​លេង​នឹង​ពួក​ចីពរ​ធំ​ៗ​ហ្នឹង។ ហ្នឹង​ពាក្យ​បុរាណ អស់​ហើយ​អ្នក? អាត្មា​ដោះស្រាយ​ឲ្យ​អ្នក​ប៉ុណ្ណឹង​ហើយ ល្មម​យល់​ហើយ។

អានតទៅទំព័រ ទី៤


0 comments:

แสดงความคิดเห็น

Twitter Delicious Facebook Digg Favorites More